Το να φτιάξεις μια ταινία εμπνευσμένη από ένα διάσημο πίνακα αρχικά φαίνεται κάτι το ακατόρθωτο. Χρειαζόταν ένας εμπνευσμένος, που να ξέρει να ζωγραφίζει κινηματογραφικά και να χρησιμοποιεί σαν ταχυδακτυλουργός τα διάφορα τεχνολογικά εφέ, σκηνοθέτης, όπως ο Πολωνός Λεχ Μαγέφσκι, ποιητής και ζωγράφος ο ίδιος (δημιουργός του εξαίρετου The Garden of Earthly Delights), για να το κατορθώσει!
Ο πίνακας που χρησιμοποιεί είναι «Ο δρόμος προς τον Γολγοθά», το ανατρεπτικό αριστούργημα του Μπρούγκελ του Πρεσβύτερου, του μεγάλου Φλαμανδού ζωγράφου του 16ου αιώνα, ένας πίνακας με 500 ανθρώπινες φιγούρες, που όχι μόνο καταγράφει την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά αλλά ταυτόχρονα δίνει την εικόνα μιας ταραχώδους, βίαιης εποχής, εποχής θρησκευτικών συγκρούσεων, όπου κυριαρχεί η μισαλλοδοξία κι όπου οι απλοί άνθρωποι φυλακίζονται, βασανίζονται και δολοφονούνται με τους πιο φρικτούς τρόπους.
Από τις πρώτες κιόλας σκηνές, η ήρεμη, με την καθημερινή δουλειά, τα διαλείμματα για φαγητό και τη μουσική και τα τραγούδια, ζωή τους διακόπτεται με την εμφάνιση των ντυμένων με κόκκινες στολές στρατιωτών του κατακτητή βασιλιά της Ισπανίας που φτάνουν στο φλαμανδικό χωριό (μέρος του πίνακα του Μπρούγκελ), για να συλλάβουν και να «τιμωρήσουν» έναν αιρετικό Προτεστάντη, τον οποίο, αφού βασανίσουν, τον αναρτούν σ’ ένα τεράστιο πάσσαλο για να τον κατασπαράξουν και να του φάνε τα μάτια τα κοράκια!
Με βάση το βιβλίο του κριτικού τέχνης, Μάικλ Φράνσις Γκίμπσον, ο οποίος συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Μαγέφσκι, ο Μπρούγκελ (Ρούντγκερ Χάουερ), όπως λέει στον.μέντορά του, Γιόνκελινκ (Μάικλ Γιορκ), θελει να τα πει όλα, και να παρουσιάσει όλους εκείνους του ανθρώπους γύρω από την πορεία του Ιησού (ενός Ιησού χαμένου, όπως τονίζει, μέσα στο πλήθος), ανθρώπους που οι περισσότεροι δεν γνώριζαν πως έπαιρναν μέρος σε μια μεγάλη σημαντική στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας.
Επιλεγοντας ορισμένους από τα 500 πρόσωπα του πίνακα, ακολουθώντας τους στις στιγμές πριν από την τελική εμφάνιση τους στον καμβά του ζωγράφου, μέσα από τις καθημερινές ασχολίες τους, με τη γυναίκα του δολοφονημένου από τους στρατιώτες να κατεβάζει με τη βοήθεια των συγχωριανών της το πτώμα του άντρα της, τους μουσικούς να παίζουν τα διάφορα όργανά τους, με τη Μαρία (Σάρλοτ Ράμπλινγκ), τη μητέρα του Χριστού να προσθέτει το δικό της σχόλιο γύρω από τη ξαφνική αλλαγή εκείνων που τη μια μέρα θαύμαζαν τον Υιό της και την επόμενη τον προπηλακίζουν, τους Ισπανούς στρατιώτες στη θέση των Ρωμαίων στρατιωτών να βασανίζουν τον Χριστό, τον Ιούδα με τη μορφή ενός Ισπανού στρατιώτη, και τον μυλωνά, πρόσωπο σημαντικό, με τη μυλόπετρα του στην κορυφή ενός λόφου (με τη βοηθεια των εξαιρετικών εφέ που προσφέρουν οι υπολογιστές) να παίζει το ρόλο του θεού, όπως τον θέλησε ο ζωγράφος, για να παρακολουθεί τους ανθρώπους από ψηλά.
Με την κάμερα να καταγράφει, με μια ξεχωριστή, δημιουργική ματιά, τα δρώμενα, με ελεγχόμενους με φαντασία και λεπτομέρεια φωτισμούς, με τα πλάνα φωτισμένα μόνο σ’ ότι συμβαίνει στη συγκεκριμένη σκηνή, με το υπόλοιπο πλάνο συχνά στο μαύρο σκοτάδι (όπως και το μαύρο σε σημεία του πίνακα για να εκφράζει το θάνατο), με εικόνες από τοπία από χώρες όπου ο Μαγέφσκι γύρισε ορισμένες σκηνές, συχνά με τη χρήση της μπλε οθόνης και με digital πλάνα, με μια σειρά από «ταμπλό βιβάν» βουτηγμένα άλλοτε σε μα μαγευτική, γοητευτική ατμόσφαιρα και άλλοτε σε μια ατμόσφαιρα φρικιαστική, και με λιγοστούς διαλόγους, ο Μαγέφσκι έφτιαξε μιαν από τις πιο όμορφες, εικαστικά συναρπαστικές, ταυτόχρονα πρωτότυπες, ταινίες που μας έδωσε ο ποιητικός κινηματογράφος, μια ταινία που μόνο αν την δεις θα μπορέσεις να την απολαύσεις όπως της αξίζει! Ταινία που σε κάνει να θέλεις να δεις και όλες τις άλλες ταινίες του πρωτότυπου αυτού σκηνοθέτη.
Νίνος Φένεκ Μικελίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα enetpress.gr