Το 1908 και σε ηλικία μόλις δύο ετών, ο Αϊζίν Τζίρο Που Γι στέφεται αυτοκράτορας της Κίνας, ξεκινώντας μια ταραχώδη πορεία στην εξουσία, από τη δόξα στην πτώση και την αιχμαλωσία, για να καταλήξει σε μια απαρατήρητη ζωή ως απλός κηπουρός.
Επανακυκλοφορία του ιστορικού βιογραφικού δράματος του 1987 με θέμα τη ζωή του Που Γί, βασισμένο στην αυτοβιογραφία του, που εκδόθηκε το 1960. Μία από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές επιτυχίες της δεκαετίας του 1980, κέρδισε τέσσερις Χρυσές Σφαίρες κι εννέα Όσκαρ, μεταξύ των οποίων σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας.
Φτιαγμένη με την άδεια και τη συνεργασία της κινεζικής κυβέρνησης, η ταινία πρέπει επίσης να ιδωθεί στο πλαίσιο της τάσης του Δυτικού κινηματογράφου για επικές εξωτικές αφηγήσεις κατά τη δεκαετία του 1980, που εγείρουν ζητήματα αναχρονιστικής/ αναθεωρητικής αποικιοκρατικής οπτικής, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα «Γκάντι» («Gandhi», Ρίτσαρντ Ατένμπορο, 1982), «Το πέρασμα στην Ινδία» («A Passage to India», Ντέιβιντ Λιν, 1984) και «Πέρα από την Αφρική» («Out of Africa», Σίντνεϊ Πόλακ, 1985).
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι τον ρόλο του δασκάλου του αυτοκράτορα υποδύεται ο Πίτερ Ο Τουλ, φέροντας τις δικές του συνδηλώσεις από τον -παλιότερο και πιο εμβληματικό των παραπάνω τίτλων- «Λώρενς της Αραβίας» («Lawrence of Arabia», Ντέιβιντ Λιν, 1962). Σ’ ένα σχετικό υφολογικό παράδειγμα, η επιλογή αγγλικών διαλόγων από τους κινέζους χαρακτήρες τη δεκαετία του ’80 ακόμη αποτελούσε συνηθισμένη σύμβαση, αλλά σήμερα ακουστικά ξενίζει, ενώ πολιτισμικά θεωρείται παρωχημένη, ως υποτιμητική.
Ακόμα κι έτσι πάντως, η ιστορία παραμένει συναρπαστική, χάρη στις καλές ερμηνείες και τη μεγαλειώδη κλίμακα με την οποία σκιαγραφείται ως μια περίπτωση ακραίων βιωματικών διακυμάνσεων, γυρισμένη στις πραγματικές τοποθεσίες και με χιλιάδες βοηθητικών ηθοποιών, ενώ παρά τις ιστορικές ανακρίβειες και τη στρογγυλεμένη εικόνα του, ο ήρωας σκιαγραφείται με σχετική ισορροπία. Από τη μία, εγκλωβισμένος σε μια ζωή προνομίου, την οποία όμως δεν επέλεξε, κι η οποία μαζί με τα πλεονεκτήματα που προσφέρει, επιβάλλει και πολλούς περιορισμούς. Του αποδίδεται αγνός πατριωτισμός που τον καθιστά αφελή και τον οδηγεί σε επιπόλαιες, αλαζονικές, καιροσκοπικές επιλογές.
Αξιοσημείωτο επίσης, ότι ίσως στην πιο συγκινητική στιγμή της πλοκής, όταν ο Που Γι επιστρέφει ηλικιωμένος επισκέπτης πια στην ερημωμένη Απαγορευμένη Πόλη, ο επίλογος υπογραμμίζει τη διαδικασία μέσα στην οποία τα γεγονότα ‘τυποποιούνται’ ως ιστορία κι ως ιστορικό προϊόν, προβληματισμό που ανέδειξε επίσης η περυσινή «Ζώνη ενδιαφέροντος» («The Zone of Interest», Τζόναθαν Γκλέιζερ).
Νϊκος Τσαγκαράκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα patris.gr