Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, με οδηγό το βιβλίο «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκήσιου ντε Σαντ, το μεταφέρει στο Σαλό, ένα εικονικό κρατίδιο που είχαν ιδρύσει οι φασίστες του Μουσολίνι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τέσσερις εκπρόσωποι της φασιστικής εξουσίας απάγουν έφηβα κορίτσια και αγόρια και τα υποβάλλουν σε σεξουαλική κακοποίηση και βασανιστήρια μέχρι θανάτου, την άνοιξη του 1944.
Το «Σαλό», η τελευταία ταινία του σπουδαίου μαρξιστή σκηνοθέτη, δεν συγκρίνεται με οτιδήποτε πιθανόν κάποιος έχει δει, μέχρι τότε. Είναι μια ταινία που δεν περιγράφεται με λέξεις, όσες σπουδαίες αναλύσεις κι αν διαβάσει κανείς. Το «Σαλό» είναι η απόλυτη ενσάρκωση του φασισμού σε εικόνες. Ο Παζολίνι δεν ήθελε απλώς να σοκάρει. Ηθελε να κάνει τον θεατή να κατανοήσει την ουσία του φασισμού από τα μύχια της ψυχής του μέχρι τους πόρους του δέρματός του. Και ακριβώς γι' αυτό, κανείς δεν μπορεί ποτέ να ξεχάσει ούτε ένα πλάνο της ταινίας.
Ο θεατής σε πρώτη ανάγνωση αρκεί να γνωρίζει το προφανές ιστορικό πλαίσιο. Ιταλία 1944, Φασισμός. Σε δεύτερη ανάγνωση μπορεί να εντρυφήσει στο γιατί ο Παζολίνι επέλεξε το έργο του Ντε Σαντ και δανείστηκε τα μυθιστορηματικά σχήματα του Δάντη. Το μεγαλοφυές στο «Σαλό» είναι το ιστορικό πλαίσιο που μεταφέρει το μυθιστόρημα. Οπως έλεγε και ο ίδιος: «Το Σαλό είναι η χορογραφία του φασισμού. Είναι μια μεταφορά για τη σχέση της εξουσίας με τα υποκείμενά της. Σε αυτή την ταινία, το σεξ δεν είναι παρά μια αλληγορία της εμπορευματοποίησης των σωμάτων στα χέρια της εξουσίας. Τίποτα δεν είναι πιο αναρχικό από την εξουσία. Υποκινούμενη από τις οικονομικές ανάγκες της που διαφεύγουν από την κοινή λογική, η Εξουσία έχει απόλυτη αυθαιρεσία». Στις λίγες λέξεις της στήλης δεν περιγράφεται ούτε το 1/1.000 από το «Σαλό»... Με την προτροπή να μην το χάσετε, υπογραμμίζουμε ότι είναι αυστηρά ακατάλληλο για ανήλικους.
Παυλίνα Αγαλιανού
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα rizospastis.gr