Μέσα από τη μεθοδική καταγραφή και την οργανωμένη κινηματογραφική του αφήγηση, ο Πατρίσιο Γκουζμάν δίνει ροή διεθνιστικής διαμαρτυρίας στην αληθινή σύγχρονη Ιστορία της Χιλής.
Θα παραδειγματίσει η ταινία του διάφορες ιδιοσυγκρασίες, προβληματίζοντας θετικά πολύ κόσμο. Και είναι βέβαιο, πως θα ξενίσει όποιον/όποια φοβάται τις ουσιώδεις αλλαγές στις κοινωνικές δομές.
Ο Γκουζμάν παρέδωσε καλλιτεχνικά τον παλμό μιας κινούμενης ζωγραφιάς, με περιεχόμενο κοινωνικής εξέγερσης...Το συνάμα αληθινό & κινηματογραφικό, εν τέλει ανθρώπινο Estallido. Τον εφιάλτη όλων των πολιτικών και την αφύπνιση όλων των πολιτών!
Ανάλυση
Γενικώς…
Με κυρίαρχα καλλιτεχνικά εφόδια την εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας (Σάμιουελ Λάχου), το ξεσκαρταρισμένο μοντάζ (Λόρενς Μανχάϊμερ), τα τολμηρά επιλεγμένα πλάνα και κυρίως την ανάδειξη της δίκαιης φωνής-παρουσίας των Χιλιανών αδικημένων πολιτών, το ντοκιμαντέρ αυτό του Πατρίσιο Γκουζμάν (σενάριο-σκηνοθεσία) μάς ταξιδεύει ελεύθερα. Τόσο ελεύθερα, όπου συμπλέοντας μαζί με τη θετική έκπληξη του ίδιου του δημιουργού, παραδειγματιζόμαστε τελικά από μια αλλιώτικη κοινωνικοπολιτική μέθοδο επίλυσης μειζόνων προβλημάτων…
Οι συνδέσεις κοινωνικοϊστορικών εποχών έχουν ενδιαφέρον στη σκέψη του δημιουργού. Ο Γκουζμάν συνειδητά παραβλέπει τη μαύρη περίοδο της χιλιάνικης χούντας επί φρενοβλαβούς πινοσέτ (1973-1990 & ατύπως έως το 2006). Αντιθέτως, λόγω της αισιοδοξίας και της διάθεσής του να ενώσει τις αλλιώτικες επαναστάσεις, ο Γκουζμάν θέλει να θυμάται σε ασπρόμαυρο κάδρο μόνο την προηγηθείσα μεγάλη κοινωνικοπολιτική αλλαγή στη Χιλή, επί ελπιδοφόρας εποχής Σαλβαντόρ Αλιέντε (1970-1973). Έτσι, θα περάσει και τον θεατή από τον Αλιέντε κατευθείαν στο σήμερα! Μιλά για τον παλμό στην καρδιά των Επαναστάσεων και την κρισιμότητα της άμεσης καταγραφής του.
Το φόντο γίνεται έγχρωμο πλέον. Όμως τώρα, στον 21ο αιώνα η εποχή διαθέτει διαφορετικά δεδομένα...Οι Χιλιανοί πολίτες, με αφορμή την παράλογη και απότομη αύξηση των τιμών στα εισιτήρια του Μετρό, άναψαν στις 18 Οκτωβρίου του 2019 μια εξωτερικευμένη “φλόγα” που φώλιαζε περίπου για τρεις δεκαετίες στις ψυχές ταλαιπωρημένων γενεών αποσιώπησης. Δεν είναι περίεργη, ούτε ασήμαντη αυτή η αφορμή, αν σκεφτούμε, ότι το μετρό με 136 σταθμούς στην πρωτεύουσα Σαντιάγο παίζει καθοριστικό ρόλο μετακίνησης για 5,5 εκατομμύρια πολίτες.
Η εξέγερση αυτή όμως ήταν αλλιώτικη! Πήρε χαρακτήρα μεγαλύτερων διαστάσεων αμφισβήτησης, για το επί χρόνια προβληματικό οικονομικό μοντέλο και για διάφορες άλυτες κοινωνικές ανισότητες στη Χιλή. Η εξέγερση διέθετε αδιαπραγμάτευτη τόλμη, υπερνίκηση του φόβου, σταθερή συσπείρωση και κυρίως μια διαφοροποιημένη αλληλεγγύη, πρεσβεύοντας τις ανάγκες του σήμερα. Και στην πραγματικότητα, μαζί με έντονες επιθυμίες παλιότερων γενεών. Πώς έγινε αυτό; Απλό. Οι πολίτες αντιλήφθηκαν, ότι πλέον δεν τους αντιπροσωπεύει οποιαδήποτε πολιτική παράταξη.
Τους ενόχλησαν οι αντικρουόμενες καθησυχαστικές υποσχέσεις ετών (από ακροδεξιά ή ακόμη και από κάποια αριστερά κόμματα), συγκριτικά με τη σκληρή πραγματικότητα των επικίνδυνα ασφυκτικών ιδιωτικοποιήσεων. Συσπειρώθηκαν λοιπόν, δίχως πολιτικές παρωπίδες και αντιστάθηκαν, φωνάζοντας για τα αναφαίρετα Δικαιώματά τους. Δικαιώματα απέναντι στην αντιμετώπιση της χρόνιας ανέχειας και εκμετάλλευσης! Μόλις η τότε κυβέρνηση του 2019 εξαπέλυσε στρατιωτικής μορφής αστυνόμευση, αμέσως οι πολίτες εξαγριώθηκαν, ενθυμούμενοι τις μαύρες στιγμές της χιλιάνικης δικτατορίας.
Τα δεδομένα όμως ήταν αρκετά διαφορετικά τώρα. Η εποχή στο 2019 διέθετε άλλα προβλήματα, επιτρέποντας να σπάσει ωστόσο η αποσιώπηση παλαιότερων ετών. Επιπλέον, είχαν πια προσαρμοσμένο σχέδιο αντιμετώπισης οι πολίτες! Αυτό αφορούσε τα Ανοικτά Συμβούλια πολιτών, μέσα από τα οποία ομάδες καταρτισμένων ή δυναμικών ατόμων έφτασαν να καταθέτουν δημοκρατικά επίσημες προτάσεις, ως προς συγκεκριμένες αναδιαρθρωτικές ενέργειες στο Σύνταγμα της Χιλής. Αυτή ήταν η σύγχρονη νίκη των πολιτών.
Ο Γκουζμάν αφηγείται φωνητικά πίσω από την κάμερα, με χροιά ευλαβικού θαυμασμού και ορατής συγκίνησης, για την πορεία του εγχειρήματος κοινωνικής εξέγερσης-έκρηξης (“Estallido”) των Χιλιανών πολιτών. Αλλά επιλέγει και να τοποθετήσει μπροστά στην κάμερά του πρόσωπα που εκφράζουν την αλλαγή και τη δημοκρατική υπεράσπιση, ως προς τον αγώνα βελτιστοποίησης των κοινωνικών δομών. Τιμά τις Γυναίκες! Η πλατεία με το άγαλμα του στρατηγού Μπακεδάνο θα αποτυπωθεί πολλές φορές, ντυμένη με το ελπιδοφόρο πλήθος ή γυμνή χωρίς όνειρα περισυλλογής. Η παρουσία της καταπιεσμένης φυλής των Ινδιάνων Mapuche ενώνει το αρχικό σκεπτικό στο ντοκιμαντέρ από τον σεναριογράφο Γκουζμάν, με την παρόμοια παλιότερη κοινωνικοπολιτική μέριμνα του Αλιέντε για εκείνους (πηγή ιστορικών πληροφοριών εκτός ταινίας: https://en.wikipedia.org/wiki/Salvador_Allende).
Οι μεγάλοι φράχτες που καταρρίπτονται τώρα από διαδηλωτές στο Σαντιάγο, εκφράζουν σκηνοθετικά στην ταινία και μια άτυπη ταύτιση Χιλιανών πολιτών με παλιότερες, παρόμοιες ιστορικές αντιδράσεις της καταπιεσμένης φυλής Mapuche (πηγή ιστορικών πληροφοριών εκτός ταινίας: https://www.epohi.gr/article/35550/ithageneis-mapoutse-kai-xilih). Γενικώς, ο ρυθμός στο ντοκιμαντέρ του Γκουζμάν καθορίζεται από τον παλμό των κινητοποιήσεων των πολιτών. Ο παλμός φέρει δράση, συναίσθημα, ήρεμη συνειδητοποίηση, ειρηνικές νίκες, βίαιες συγκρούσεις, παρατήρηση αγωνιστών/αγωνιστριών στην πορεία του χρόνου. Δεν κατασκευάζει κάτι ωραιοποιημένο ο Γκουζμάν, δεν εκβιάζει συναισθήματα, δεν μονοπωλεί τη δράση, δεν εξυψώνει τη μουσική, αλλά ανταποκρίνεται σταθερά στον ώριμο σεβασμό που ο ίδιος τρέφει για το εντυπωσιακό κοινωνικοπολιτικό Estallido.
Μέσα από τη μεθοδική καταγραφή και την οργανωμένη κινηματογραφική του αφήγηση ο Πατρίσιο Γκουζμάν δίνει ροή διεθνιστικής διαμαρτυρίας στην αληθινή σύγχρονη Ιστορία της Χιλής. Θα παραδειγματίσει η ταινία του διάφορες ιδιοσυγκρασίες, προβληματίζοντας θετικά πολύ κόσμο και είναι βέβαιο, πως θα ξενίσει όποιον/όποια φοβάται τις ουσιώδεις αλλαγές στις κοινωνικές δομές. Υπάρχουν μεν κάποια μικρά νοηματικά λάθη, μα δεν αγγίζουν επ’ ουδενί απειλητικά το όλο εγχείρημα. Ο Γκουζμάν παρέδωσε καλλιτεχνικά τον παλμό μιας κινούμενης ζωγραφιάς, με περιεχόμενο κοινωνικής εξέγερσης...Το συνάμα αληθινό και κινηματογραφικό, εν τέλει ανθρώπινο Estallido. Τον εφιάλτη όλων των πολιτικών και την αφύπνιση όλων των πολιτών.
Σκεπτικό…
Πρόσωπα-Γυναίκες
Τα πρόσωπα, που επιλέγει ο δημιουργός (σενάριο-σκηνοθεσία), Πατρίσιο Γκουζμάν, στην ενδιάμεση διάρκεια της ταινίας, είναι κρίσιμα, ως προς το ρόλο βελτιστοποίησης των κοινωνικών δομών. Γυναίκα Διασώστρια περιγράφει τη δύσκολη αποστολή της, φροντίζοντας πολίτες που τραυματίστηκαν επί σοβαρών επεισοδίων με τις αρχές. Γυναίκα Φωτογράφος θα αποτυπώσει το αλλοιωμένο μάτι ενός πολίτη, ο οποίος επέμενε να αναδειχτεί η σκληρότητα που εκείνος αντιμετώπισε από τις αρχές στην εξέγερση. Η ίδια η φωτογράφος είχε διατηρήσει αισθητικά το δικό της τραυματισμένο μάτι, αλλά με απώλεια όρασης. Αυτά τα σημαντικά σημεία καταδεικνύουν τους γνωστούς, πάμπολλους σοβαρούς οφθαλμικούς τραυματισμούς των διαδηλωτών στη Χιλή, στις εν λόγω συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.
Γυναίκα Διαδηλώτρια με την πιο μαχητική (μαύρο full face) και συνάμα ειρηνική μάσκα (κίτρινα & ροζ λουλούδια) αποκρύπτει το πρόσωπο, μα όχι τις δυναμικές απόψεις της, αγωνιζόμενη για το μέλλον του γιου της. Γυναίκα Υπερασπίστρια θα συνοψίσει τον αγώνα στην καθημερινότητα όλων των Γυναικών, εστιάζοντας στην ελεύθερη διαχείριση της γυναικείας σεξουαλικότητας. Σε πιο ειδικό βαθμό, είναι καθοριστική η επεξήγησή της για τις γυναίκες των οποίων έχουν λιώσει τα χέρια τους από το να καθαρίζουν σπίτια ακατάπαυστα, προκειμένου να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, καλύπτοντας βασικές ανάγκες εκείνων. Αυτές οι γυναίκες, δυστυχώς, δεν έχουν την πολυτέλεια για έρωτες και σεξουαλική ελευθερία, ακόμη και αν αυτά βελτιωθούν στις κοινωνικές δομές. Είναι τόσο πιεσμένες-κουρασμένες, που χρειάζονται απλά κάποιον, για να μεγαλώσει τα παιδιά τους.
Γυναίκες Διαδηλώτριες θα διαμαρτυρηθούν εν χορώ απέναντι σε συγκεκριμένους άντρες της πατριαρχίας. Γυναίκα Ακτιβίστρια θα υπερασπιστεί την Ατομικότητά της (νιώθοντας καλά, με στοιχεία που θα χτίσουν στο μέλλον μια δομημένη προσωπικότητα) και θα δώσει τις προτάσεις της για αναδιάρθρωση Συντάγματος. Γυναίκα Ινδιάνα θα μιλήσει με τρυφερότητα για τη φυλή των Mapuche και την ειρηνική νοοτροπία τους. Γενικώς, ο Γκουζμάν τιμά τις Γυναίκες, με πρωταγωνιστικό ρόλο στο ντοκιμαντέρ του. Και αυτό φαίνεται επίσης από τα λεγόμενα στην εκλογή του νέου Προέδρου Δημοκρατίας, Γκαμπριέλ Μπόριτς, ο οποίος επίσης ευχαριστεί στην επίσημη ομιλία του τις Γυναίκες.
Πιο Αναλυτικά…
Ακλόνητες/Ρυθμικές Πέτρες
Πανέξυπνος ο Γκουζμάν, ξεκινά και τελειώνει την ταινία του, επικεντρώνοντας το συνδεδεμένο ενδιαφέρον δημιουργού/θεατή στις πέτρες. Σπασμένες, μα ακλόνητες στο φακό πέτρες, οικείες και ξένες στο έδαφος της πόλης, μέσα από πλάνα με ακίνητη κάμερα. Πέτρες οι οποίες προέκυψαν από διάσπαση μαρμάρων από διαδηλωτές, είτε για να χτυπούν με καθαρά ειρηνική διάθεση, μουσικορυθμικά τους τοίχους, είτε για να αντιμετωπίζουν τις επιθετικές στρατιωτικές-αστυνομικές δυνάμεις απέναντι στο συμμαχικό ειρηνικό πλήθος. Ο Γκουζμάν δεν λέει, ότι είναι καλή η σφοδρή σύγκρουση, χρησιμοποιώντας σαν όπλο τις πέτρες απέναντι στις αρχές. Αλλά ούτε και η αντίστροφη αντιμετώπιση από τις στρατιωτικές αρχές, ορμώντας με τις υδροφόρες, τα δακρυγόνα και άλλα μέσα σε αδικημένους πολίτες...
Όπως προκύπτει από την εξέλιξη της ταινίας, ο Γκουζμάν εστιάζει πιο πολύ στο ειρηνικό μουσικορυθμικό κομμάτι με τις πέτρες των διαδηλωτών στους τοίχους. Πάντως για να επανέλθουμε, με τούτη τη νοηματική “κίνηση” ακλόνητων πετρών εισαγωγής-επιλόγου ο Πατρίσιο Γκουζμάν εκφράζεται σε δύο ενσυναισθητικές ταχύτητες. Πρώτον, εισαγωγικά ξυπνά στον Σινεφίλ τη σύνδεση ενστικτώδους και λόγιας αίσθησης διαμαρτυρίας. Δεύτερον, καταληκτικά η επανάληψη στην ίδια εικόνα με τις ακλόνητες πέτρες σε κάνει πλέον να σκεφτείς αλλιώτικα την αμυνόμενη θέση των πολιτών και το τι υπερασπίστηκαν εκείνοι. Μήπως δηλαδή ο λόγιος πολίτης αναγκάστηκε να αγριέψει, διότι του πήραν το οξυγόνο της Δημοκρατίας; Γεννώνται ερωτήματα με δύσκολες απαντήσεις...
Όπως και να έχει, η ποιητική αποτύπωση της σκηνοθεσίας και της διεύθυνσης φωτογραφίας στις ακλόνητες πέτρες στο έδαφος παραπέμπει σε προσομοιάζουσα αισθητική χωροχρονικού ταξιδιού αγώνων επιβίωσης στην ιστορία της Ανθρωπότητας! Έτσι, επιτρέπεται στη φαντασία μας να μπορεί να καλπάζει. Το παρακάτω σκεπτικό, θα μπορούσε να λειτουργεί ενστικτωδώς μέσα στο μυαλό του κάθε Σινεφίλ, βλέποντας τον ιδιαίτερο τρόπο που αποτύπωσε τις πέτρες η ευφάνταστη, λόγια οπτική του Γκουζμάν. Θα λέγαμε, υπό ελεύθερη νοηματική απόδοση: Στο πέρασμα του χρόνου, ο αγνός πρωτογονισμός προσομοιάζουσας Πλειόκαινου εποχής συναντά ανεξίτηλες πατρογονικές αξίες του Σύγχρονου Κόσμου και μάχεται τον ρυπογόνο νεοφιλελευθερισμό της ξεδιάντροπης πατριαρχίας του 21ου αιώνα.
Ο Γκουζμάν σαφέστατα εξάπτει τη φαντασία του θεατή, μέσα από απλές εικόνες! Με αποτέλεσμα να προετοιμάζεται έτσι το έδαφος και για την ψυχολογική κατανόηση του θεατή, σχετικά με το επερχόμενο αξιοσημείωτα αποτελεσματικό, κοινωνικοπολιτικό Estallido. Ωστόσο, μέχρι να φτάσει ο θεατής στη μύηση θα χρειαστεί τις ενδιάμεσες παραστάσεις. Στην αρχή, είμαστε δύσπιστοι. Το ταξίδι είναι ωφέλιμο όμως, για να επιλυθούν οι -μέχρι πρότινος- κοινωνιολογικά αποστασιοποιημένες απορίες μας.
Μειονεκτήματα ταινίας
-
Κατά την άποψή μου, δεν γίνεται να επικαλείται επισήμως (σε κοινωνικοπολιτική έκφραση) μια ακτιβίστρια την επαρχιώτική της καταγωγή σαν έμφυτη ιδιότητα. Συγκεκριμένα είπε: “Είμαι χωριάτα.” Στον αντίποδα, το να επικαλείται την ινδιάνικη καταγωγή της είναι σωστό, διότι αφορά τη σημαντική υπεράσπιση αποδοχής μιας φυλής. Οι Ινδιάνοι όλης της αμερικανικής ηπείρου δικαιούνται να κατοικούν, με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια, σε πρωτεύουσα ή επαρχιακές πόλεις, χωρίς να χρειάζεται να ταυτίζονται με αυτές τις έννοιες “πρωτευουσιάνος” ή “επαρχιώτης.” Η λέξη “χωριάτα” παραπέμπει ωστόσο σε κακούς τρόπους. Δηλαδή, περνάμε πλέον σε αμαχητί υιοθετημένο μοτίβο, μιας προκαθορισμένης συμπεριφοράς...
Παγκοσμίως, υπάρχει καλό και κακό κομμάτι ανθρώπων, τόσο σε πρωτεύουσα όσο και σε επαρχία. Ινδιάνος ή μη, δεν μπορείς να λες “είμαι πρωτευουσιάνος” ή “είμαι επαρχιώτης” και να ταυτίζεσαι. Αυτά είναι ταμπέλες. Ουσιαστικά, δεν σημαίνουν κάτι. Δικαίωμά σου είναι η διατήρηση της οποιασδήποτε ντοπιολαλιάς, εκφραστικής ομιλίας ή νοοτροπίας (εννοείται δίχως ηθικές παρεκτροπές), αλλά ειλικρινά τι σχέση έχει εδώ η ταύτιση; Δεν μπορούν να μπλέκονται έμφυτα στοιχεία (ινδιάνικη καταγωγή) μαζί με επί της ουσίας επίκτητα (επαρχιώτικη ή πρωτευουσιάνικη καταγωγή).
-
Η ίδια κοπέλα αναφέρει στο κοινωνικοπολιτικό βήμα, ότι είναι ομοφυλόφιλη. Σε πρώτη φάση, μια χαρά! Υπερασπίστηκε το έμφυτο στοιχείο, ατομικά και κοινωνικά. Καλό είναι να ακούγεται ελεύθερα και ακομπλεξάριστα, αυτό που καθορίζει τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από την ψυχή της συγκεκριμένης κοπέλας. Όμως, αυτό το στοιχείο από μόνο του δεν είναι παράσημο αντιρατσισμού. Αντιθέτως, μου θυμίζει κάπως σε αντίστροφο στυλ τον ετεροφυλόφιλο τύπο που τονίζει πως έχει οικογένεια, για να πείσει, ότι δήθεν είναι ενάρετος. Όχι. Κάθε προσωπικότητα (οποιασδήποτε σεξουαλικότητας), η οποία χτίζεται με κριτήρια αντιρατσιστικής δράσης, οφείλει να κοιτά προς ένα πολυεπίπεδο φάσμα έκφρασης. Όλες οι σεξουαλικότητες είναι Φυσιολογικές, μα από μόνες τους δεν λένε τα πάντα! Και σίγουρα, δεν καθορίζουν το ποιόν του ανθρώπου.
Αλλιώς με αυτή τη λογική, όσοι από ό,τι φαίνεται τυγχάνει να αρεσκόμαστε σε φλερτ και ευνόητες συνέχειες (sic) με το παράξενα γοητευτικό πλάσμα που λέγεται Γυναίκα, θα ήμασταν εξαρχής κακοί άνθρωποι και φερέφωνα της πατριαρχίας...Καμία σχέση. Αντιστοίχως, υπάρχουν ομοφυλόφιλοι/λες που εξαιτίας της γοητευτικά εξελιγμένης προσωπικότητάς τους είναι αγωνιστές, αντιρατσιστές, καλλιτέχνες, επιστήμονες, ακτιβιστές, πασιφιστές, επαναστάτες, κατά της πλουτοκρατίας, καλλιεργημένοι και φυσικά εξαίρετοι Άνθρωποι. Αυτά αποδεικνύονται στην εξελισσόμενη πορεία μιας ζωής. Αυτή η κοπέλα είναι μόλις 20χρονη όμως...Είναι ακριβώς το ίδιο ελλιπές, με το να μου πεις, ότι είσαι αυτομάτως Φεμινίστρια, επειδή απλά γεννήθηκες γυναίκα...Ξέρεις μεν από καταπίεση και έχεις βιώματα, μα σημασία έχει, πώς το διαχειρίζεσαι... -
Είναι τουλάχιστον άνισο να βλέπεις πλήθος ανθρώπων (γυναικών-αντρών) να διαδηλώνει υπέρ της κοινωνικοπολιτικής αλλαγής (περίπου 1,5 εκατομμύριο κόσμος), μα όταν πρόκειται για Διαμαρτυρία Υπέρ των Γυναικών αντιστοίχως να υπάρχουν στα πλάνα εν χορώ μόνο θηλυκές παρουσίες. Δεν είμαστε ποτέ απέναντι, Άντρες και Γυναίκες, Γυναίκες και Άντρες. Είμαστε Μαζί καί στους αγώνες Υπέρ της Ισότητας των Φύλων. Η ατάκα “Το κράτος είναι καταπιεστής, άντρας ρατσιστής...Ο βιαστής είσαι εσύ” οφείλει να αφορά την κατακραυγή μόνο σε συγκεκριμένους άντρες, οι οποίοι κακώς έχουν κάνει κατάχρηση επαγγελματικής εξουσίας, έχουν καταπιέσει, εκβιάσει, κακομεταχειριστεί, χτυπήσει, βασανίσει, αιχμαλωτίσει, βιάσει ή δολοφονήσει γυναίκες. Είναι προσβλητική η γενίκευση της ατάκας για όλους εμάς τους υπόλοιπους, που αγαπάμε-σεβόμαστε τις γυναίκες και βλέπουμε την ταινία. Αδικεί τη συνολική πραγματικότητα του άντρα.
Και σε μια κλίμακα παγκόσμιας κοινωνίας (δεν μιλώ τώρα για την πασιφανή ασφυξία των γυναικών στην Ανατολή), μολονότι όντως οι γυναίκες βιώνουν τη μεγαλύτερη καταπίεση, υπάρχουν στον αντίποδα και άντρες οι οποίοι αντιμετωπίζουν ψυχοφθόρα τοξική θηλυκότητα και το αποσιωπούν. Επίσης, γυναίκες τις οποίες άλλες γυναίκες δεν τις σέβονται. Που είναι λοιπόν όλα αυτά μέσα στο έργο; Ο Γκουζμάν εδώ συγκεκριμένα δεν μας τα λέει όλα καλά! Δεν πρέπει η ταινία σου να πυροδοτεί νοοτροπία πωρωμένων, απερίσκεπτων αμαζόνων στο κοινό...Μα αντιθέτως, να αναδεικνύει το φρόνημα Σκεπτόμενων, Απελευθερωμένων, Δυναμικών Γυναικών. Εδώ απομονωμένα δεν βλέπω καμία διεκδίκηση Έρωτα όμως. Μόνο φοβισμένη διάσπαση φύλων. Είναι λάθος. Θα μου πείτε βεβαίως, οι γυναίκες που έχουν ήδη υποστεί βία και κατά συνέπεια μετατραυματικό στρες, μπορούν άραγε να διαδηλώσουν μαζί με άντρες δίπλα τους; Θα σας πω, ότι ένας σκηνοθέτης-καλλιτέχνης έπρεπε να είχε βρει τον τρόπο, ώστε να αναζητήσει και τέτοια ενότητα έρευνας στο ντοκιμαντέρ του...
Γιάννης Κρουσίνσκυ
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα eretikos.gr