Το μοτίβο που ο Αμερικανός σεναριογράφος και σκηνοθέτης Πολ Σρέιντερ ακολουθεί, ακόμα και από τα χρόνια του «Ταξιτζή» (1976) του Μάρτιν Σκορσέζε, είναι περίπου το ίδιο: ο μοναχικός άνθρωπος του περιθωρίου, ο «outcast», με την βαριά σκιά του παρελθόντος, με το κουρασμένο, αγέλαστο πρόσωπο, ένα πρόσωπο που δεν χρειάζεται να παρατηρήσεις πολύ προσεχτικά για να βρεις την αγωνία «ζωγραφισμένη» πάνω του. Συνήθως, οι ήρωες (ή μάλλον ο αντιήρωες) του Σρέιντερ, θα έρθουν αντιμέτωποι με κάποιο «σύστημα», στο οποίο, όσο μπορούν αντιστέκεται, μέχρι την στιγμή της έκρηξης.
Το είδαμε στον χαρτοπαίκτη του Οσκαρ Αϊζακ «Μετρητή καρτών», το είδαμε στον καταπιεσμένο Καθολικό ιερέα του Ιθαν Χοκ στις «Ακρότητες», το βλέπουμε και τώρα, στον Νάρβελ Ροθ, την καρδιά της τελευταίας ταινίας του Σρέιντερ, όπου τον υποδύεται, επίτηδες υποτονικά, ο πολύ καλός Τζόελ Έτζερτον. Όπως ο Τράβις Μπικλ στον «Ταξιτζή», ο Νάρβελ αφηγείται (off) τις σημειώσεις στο ημερολόγιο που κρατά, τον ακούμε να μιλά για την μαγεία των φυτών, για την σχέση τους με τον άνθρωπο και για το πως η ζωή τους μοιάζει με την ανθρώπινη, για την τέχνη της κηπουρικής, την δική του τέχνη, που φαίνεται ότι κατέχει και αγαπά πάρα πολύ, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στην πάμπλουτη εργοδότριά του (Σιγκούρνι Γουίβερ).
Νιώθεις ότι είναι ευαίσθητος άνθρωπος αλλά ενώ ποτέ ούτε τον συμπαθείς ούτε και τον αντιπαθείς, νιώθεις επίσης ότι είναι και ένας «πειραγμένος» άνθρωπος, ότι αυτό που δείχνει δεν είναι παρά μια βιτρίνα ασφαλείας. Ο Σρέιντερ καλλιεργεί το μυστηριώδες παρελθόν του ήρωα με υπομονή και φροντίδα παρόμοια με εκείνη που ο Νάρβελ δείχνει όταν καλλιεργεί τους κήπους. «Είμαι», όπως με απλότητα ο ίδιος λέει, «απλώς ένας κηπουρός που κάποτε ήταν κάποιος άλλος».
Και όταν αναλαμβάνει την εκπαίδευση μιας «προβληματικής» ανιψιάς της (Κουϊντέσα Σουιντέλ) θα βρει μπροστά του τρομερά εμπόδια και εκεί θα φανεί ο πραγματικός του εαυτός. Το «ταξίδι» του (προς το φως άραγε;), θα είναι σκληρό, με απρόβλεπτες, δυσάρεστες εκπλήξεις, γεμάτο συναισθηματικούς χυμούς σε ένα εξαιρετικά καλοδουλεμένο σενάριο μέσω του οποίου ο Σρέιντερ δίνει μια διάσταση πολιτικού χαρακτήρα στην ταινία.
Αυτό φαίνεται σε ότι εκπροσωπεί η ηρωίδα της Γουίβερ, η αρχόντισσα της παλιάς σχολής, του «παλιού χρήματος», ίσως ακόμα και μιας παλιάς, καλά κρυμμένης διαφθοράς (κάτι σαν το γυναικείο αντίστοιχο του Νόα Κρος του Τζον Χιούστον στην «Chinatown» του Ρόμαν Πολάνσκι). Είναι το «σύστημα» το οποίο ο Νάρβελ υπηρετεί και στο οποίο ταυτοχρόνως αντιστέκεται και το ερώτημα που ο Σρέιντερ αφήνει διαρκώς να αιωρείται στην ήσυχη, μελαγχολική αυτή ταινία, είναι αν τελικά θα τον ρουφήξει μέσα του ή θα τον κλωτσήσει μακριά του.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr