Η εξουσία ως σενάριο και ως πραγματικότητα
Ο Σακίμπ είναι ένας φτωχός, άστεγος εργάτης που έχασε τη γυναίκα του και το γιο του σε ένα σεισμό. Καθημερινά κυνηγάει το μεροκάματο ενώ αναζητά την αγάπη στην αγκαλιά της Λαντάν, μιας κωφάλαλης πόρνης. Όταν το εργοτάξιο όπου δουλεύει γίνεται το πλατό για τα γυρίσματα μιας ταινίας ο Σακίμπ προσλαμβάνεται για να βοηθήσει στο στήσιμο των σκηνικών και ως φύλακας. Η ξαφνική ασθένειας ενός ηθοποιού όμως θα αλλάξει εντελώς τη ζωή του καθώς ο σκηνοθέτης του ζητά να πάρει εκείνος το ρόλο. Η ταινία έχει ως θέμα τις ναζιστικές φρικαλεότητες στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο Σακίμπ προσλαμβάνεται για να υποδυθεί τον Χίτλερ. Και ενώ η ζωή του φαίνεται πως βελτιώνεται εμφανίζεται ξαφνικά η Λαντάν και του ζητά να την κρύψει επειδή το έσκασε από εκείνους που την εκμεταλλεύονταν. Ο Σακίμπ βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση καθώς δεν μπορεί να τη φιλοξενήσει -μην ξεχνάμε πως βρισκόμαστε στο Ιράν- και έτσι αναγκάζεται να την κρύψει από τα αφεντικά του. Η εμφάνιση όμως του προαγωγού της κοπέλας ο οποίος ζητά ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για να αφήσει την Λαντάν περιπλέκει τα πράγματα. Ο Σακίμπ πρέπει να βρει μια λύση και θα οδηγηθεί στα άκρα.
Σε αυτό το ιδιαίτερα συναρπαστικό φιλμ, ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα παραλληλισμό μεταξύ της ταινίας που γυρίζεται και της πραγματικότητας. Οι ναζιστικές θηριωδίες περνούν από την ταινία που γυρίζεται στην αληθινή ζωή, παραγωγός και σκηνοθέτης προσπαθούν με κάθε τρόπο και χρησιμοποιώντας κάθε μέσο να επιβληθούν ώστε να γίνει η δουλειά τους. Προφανής είναι η πρόθεση του Χουμάν Σεγιεντί να αναδείξει τους μηχανισμούς της εξουσίας και το πως αυτή επιβάλλεται στους ανθρώπους. Την ίδια ώρα ο φιλήσυχος Σακίμπ αρχίζει να μεταστρέφεται και η στολή του Χίτλερ που φορά γίνεται κτήμα του έτσι ώστε εσωτερικεύει το συσσωρευμένο θυμό και τον μετουσιώνει σε βία. Τι βλέπουμε; Το η μυθοπλασία μπορεί να μετατραπεί σε πραγματικότητα και η υποτιθέμενη κριτική των δικτατορικών καθεστώτων μπορεί να γίνει πραγματική δικτατορία.
Η εξέλιξη κλιμακώνεται και μια σειρά από ανατροπές οδηγούν προς την τελική έκρηξη καθώς δημιουργείται η σχετική ένταση που κάνει την ταινία να μοιάζει με βραδυφλεγή βόμβα. Η πρόθεση του σκηνοθέτη είναι σαφής. Η εξουσία εξασκείται με βία η οποία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Δεν ξέρω εάν στις προθέσεις του Σεγιέντι είναι η κριτική και προς το ιρανικό καθεστώς, εάν ναι τότε τα κατάφερε πολύ καλά αφού η ταινία είναι η επίσημη πρόταση του Ιράν για το Διεθνές Όσκαρ!
Ένα αιχμηρό σχόλιο για την επιβολή και την κυριαρχία επάνω στον άλλον και το πως ο κυριαρχούμενος μπορεί να μετατραπεί σε κυρίαρχο αποφασίζοντας χωρίς έλεος για τη ζωή των άλλων.
Στην ταινία βλέπουμε και μια άλλη εικόνα της ζωής στο Ιράν η οποία συνήθως «κρύβεται». Αναφέρομαι στην πορνεία και στα κυκλώματα εκμετάλλευσης γυναικών που υπάρχουν παρά την αυστηρότητα του νόμου. Το είδαμε και στην «Ιερή αράχνη» του Αλί Αμπάσι αλλά εκεί ήταν ιρανός ο σκηνοθέτης αλλά η ταινία ήταν δανικής παραγωγής και γυρίστηκε στην Ιορδανία.
Συνοψίζοντας αυτό που μπορούμε να πούμε είναι πως ο «Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος» (Jang-e Jahani Sevom) είναι μια πολύ δυνατή ταινία η οποία από ένα σημείο και μετά βλέπεται με κομμένη την ανάσα. Ο Χουμάν Σεγιεντί σκηνοθετεί ένα σκοτεινό δράμα με στοιχεία θρίλερ και οι όποιες μικροαδυναμίες δεν μπορούν να μειώσουν τη δύναμη των εικόνων του και τον κατηγορηματικό τρόπο με τον οποίο υποστηρίζει πως η εξουσία είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να αφεθεί στα χέρια του οποιουδήποτε. Και πως η άσκησή της εμπεριέχει πάντοτε, σε μικρότερη ή μεγαλύτερο βαθμό, τη βία.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com