Συμπαραγωγή Ισπανίας και Ιταλίας, αυτή η ταινία «Οι ροδακινιές του Αλκαράς» μιλά για το επίκαιρο θέμα του εκσυγχρονισμού που δε θεωρεί τον άνθρωπο. Η ταινία της Carla Simon προβληματίζει και σε ωθεί να σκεφτείς με τον ήπιο τρόπο ανάπτυξής της.
ΣΥΝΟΨΗ
Η ζωή μιας οικογένειας ροδακινοπαραγωγών αλλάζει ριζικά όταν ο νέος ιδιοκτήτης της γης τους αποφασίζει να πουλήσει τα χωράφια για να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά. Για πρώτη φορά, το μέλλον τους διαγράφεται αβέβαιο και προκαλούνται ρήξεις στις σχέσεις τους, καθώς κινδυνεύουν να χάσουν πολύ περισσότερα από τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις τους. Βλέπουμε οι σχέσεις τους να σπάνε, οι ρωγμές να απειλούν την οικογενειακή συνοχή, σε βαθμό που ο πατριάρχης της οικογένειας δεν μπορεί να τους ενώσει.
Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ
Είναι η δεύτερη ταινία μεγάλου μήκους της Carla Simon, μετά από 8 ταινίες μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, αλλά και ένα τηλεοπτικό επεισόδιο. Με το «Ένα αξέχαστο καλοκαίρι» (2017) είχε κερδίσει πολλά βραβεία, ανάμεσά τους στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, των Βραβείων Gaudi και Goya. Πέντε χρόνια μετά θα επανέλθει με τις «Ροδακινιές του Αλκαράς» και θα κερδίσει τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, για την καλύτερη ταινία.
Παρακολουθούμε τη ζωή μιας οικογένειας που παράγει ροδάκινα. Οι σχέσεις τους δοκιμάζονται όταν ο πραγματικός ιδιοκτήτης της γης τους αποφασίζει να την πουλήσει για να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά. Ξαφνικά χάνουν ότι έχουν, εκτός από το σπίτι τους, από το οποίο όμως δεν μπορούν να ζήσουν. Οι απόψεις είναι διαφορετικές και η ρήξη έρχεται γρήγορα. Θα δούμε τη ζωή και τον ψυχικό κόσμο τριών γενιών να δοκιμάζονται. Αυτό συνεπάγεται διαφορετικές αντιδράσεις, αντίθετες απόψεις τόσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος όσο και για το μέλλον της ζωής του καθενός μέλους της.
Η σεναριακή ιδέα ήταν η απώλεια της γης από τους ιδιοκτήτες της που την είχαν αποκτήσει μόνο με το «λόγο της τιμής». Βλέπουμε έναν κόσμο που αλλάζει ριζικά. Αυτό φαίνεται στον παππού που δεν ξέρει τι να κάνει, πώς να αντιδράσει. Κρατά την ψυχραιμία του και τους καλούς τρόπους του. Ακόμα και στην επίθεση του παιδιού της οικογένειας που τους είχε δώσει τη γη, βρίσκει τη δύναμη να προσφέρει ένα δώρο από τη γη του. Αυτή όμως η ευγένεια εκλείπει όλο και περισσότερο, από τα παιδιά του μέχρι τα εγγόνια του.
Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Η ταινία «Οι ροδακινιές του Αλκαράς» παρακολουθεί τις μεταπτώσεις της οικογένειας. Πως μπορεί ένα γεγονός που τους απειλεί, σε οικονομικό επίπεδο, να αποδομήσει, σταδιακά μια οικογένεια. Ένα από τα παιδιά του συμβιβάζεται και δέχεται την προσφορά του αντιπάλου. Το άλλο είναι αμετάπειστο και του βγαίνει η αυστηρότητα, όπως τη βλέπουμε σε μια πατριαρχική οικογένεια. Ανάμεσά τους έχουμε τη σύζυγο του αυστηρού πατέρα και τα παιδιά των δύο οικογενειών.
Η σύζυγος παρακολουθεί τις εξελίξεις χωρίς να μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Υποτάσσεται στις υστερίες του άντρα της. Την ίδια στιγμή ο γιος της είναι έτοιμος να παρανομήσει. Η κόρη της προσπαθεί να βοηθήσει, χωρίς αποτέλεσμα. Τα μικρότερα παιδιά βλέπουν όλα αυτά σαν ένα παιχνίδι. Η σκηνοθέτης μετακινεί το οπτικό κέντρο βάρους πότε στους δύο απογόνους και πότε στα μικρά παιδιά. Έτσι μπορούμε να δούμε την αντίθεση: ο κόσμος των μεγάλων και ο αγώνας της επιβίωσης και αυτός των παιδιών με το αθώο βλέμμα. Ποιο δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουμε;
Η σκηνοθεσία δε μας ορίζει ένα δρόμο. Παραθέτει τα γεγονότα και τις απόψεις. Μας δείχνει τις συμπεριφορές υπονοώντας τον ψυχικό τους κόσμο. Βλέπουμε τα δεινά των ανθρώπων και φανταζόμαστε ένα ηφαίστειο που είναι έτοιμο να εκραγεί. Η οργή είναι θέμα χρόνου να φανεί. Όμως ποτέ δεν έρχεται στο βαθμό που τα γεγονότα θα προέβλεπαν.
ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ
Δεν μπορούμε να μιλάμε για παθητικότητα εκ μέρους των ανθρώπων. Μπορούμε, αντίθετα να διακρίνουμε ρομαντισμό και κούραση. Ο ρομαντισμός είναι το χαρακτηριστικό του παππού. Η κούραση είναι το αποτέλεσμα των δοκιμασιών στους μεγαλύτερους. Οι αντιδράσεις των μικρών παιδιών υπάρχουν για να μπορούμε να μετρήσουμε την ένταση, εσωτερική ή εξωτερική, σε σχέση με τον ψυχικό τους κόσμο. Η απογοήτευση έρχεται όταν η φωνή των αγροτών δεν ακούγεται. Τότε η κούραση είναι μεγαλύτερη.
Η ταινία «Οι ροδακινιές του Αλκαράς» τελειώνει με την ολική ήττα της οικογένειας. Οι καλλιέργειές τους καταστρέφονται και δεν μπορούν να κάνουν τίποτε. Μένουν καρφωμένοι στη θέση τους περιμένοντας το τέλος τους. Η κάμερα τους δείχνει από ψηλά εκμηδενίζοντάς τους και δείχνοντας ότι δεν είναι παρά τα πιόνια μιας απάνθρωπης παρτίδας σκακιού. Το τέλος αυτό υπονοεί και μας δείχνει το πολιτικό πεδίο. Αυτό δεν προσδιορίζεται με όρους πολιτικούς μόνο αλλά και συναισθηματικούς. Κερδίζει έτσι σε δύναμη και αφήνει το θεατή να αντιδράσει. Αυτή η οικογένεια μπορεί να ήταν σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, αφού αυτό το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Τότε διαβάζεις ξανά το κείμενο της ταινίας, βάζοντας μέσα το βίωμά σου.
Η ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Η σκηνοθεσία είναι άκρως προσεγμένη. Βάζει μικρές και αυστηρά υπολογισμένες πινελιές στον καμβά της πραγματικότητας. Δείχνει τα μέρη και το όλο του θέματος σταδιακά, έτσι ώστε στο τέλος έχουμε τη συνολική εικόνα που προκαλεί συναισθηματική έκρηξη. «Οι ροδακινιές του Αλκαράς» είναι βασισμένη στη θεώρηση του μοντάζ του Αϊζενστάιν. Η φωτογραφία είναι εξαιρετική. Αποδίδει την πραγματικότητα όπως περίπου θα την έβλεπε το μάτι του θεατή, αν ήταν εκεί. Λειτουργεί ρεαλιστικά, ακολουθώντας τη θεωρία του Τζίγκα Βερτώφ για τις λήψεις της κινηματογραφικής μηχανής.
Αυτός ο ρεαλισμός υποδαυλίζεται από τα όμορφα πλάνα που μας φέρνουν στις όμορφες εικόνες του ρομαντισμού. Η ταινία πηγαίνει πότε στο ρεαλισμό και πότε στο ρομαντισμό αφήνοντας ένα κενό όπου μέσα κρύβεται η τρομερή δύναμή της, αυτή που ο θεατής θα ανακαλύψει στην τελευταία σκηνή. Το μοντάζ ακολουθεί τη θεωρία του Αϊζενστάιν για το ιδεολογικό μοντάζ. Παράγει μία άλλη ιστορία στο ασυνείδητο του θεατή. Αυτή θα την αντικρύσει ο προσεκτικός θεατής στο τέλος για να έρθει η συναισθηματική έκρηξη.
ΓιάννηςΦραγκούλης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα filmandtheater.gr