Κάθε ταινία του Λουίς Μπουνιουέλ ήταν και παραμένει και ένα σημαντικό κινηματογραφικό γεγονός. Και αυτή «Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας» (Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας), όχι απλώς δεν διαψεύδει τον χαρακτηρισμό αυτό, αλλά και τον επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά. Παρά τα 72 του χρόνια, όταν γύρισε την ταινία, ο μεγάλος αυτός δημιουργός έδειχνε, όλο και πιο πολύ, να επιστρέφει στον αναρχικό, υπερρεαλιστικό εαυτό του της εποχής του «Ανδαλουσιανού σκύλου» και της «Χρυσής εποχής».
Η βίαιη επίθεσή του εναντίον της Εκκλησίας στη «Βιριδιάνα» και στο «Ο Συμεών της ερήμου», η αναρχικότητα και η υπερρεαλιστική ατμόσφαιρα στον «Εξολοθρευτή άγγελο», το ξεσκέπασμα της υποκρισίας της αστικής τάξης και γενικά της κοινωνίας στις ταινίες «Τριστάνα» και «Η ωραία της ημέρας», έχουν τις ρίζες τους στην αριστουργηματική «Χρυσή Εποχή» που, 90 χρόνια ύστερα από το γύρισμά της, δεν έχει ξεπεραστεί ή γεράσει ούτε κατά μια εικόνα. Τα ίδια συστατικά, που συναντούμε και στις ταινίες του Μπουνιουέλ που ανάφερα πιο πάνω, συναντούμε και στην καταπληκτική αυτή «Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας».
Το θέμα της νέας αυτής ταινίας είναι κάπως συγγενικό μ’ εκείνο στον «Εξολοθρευτή άγγελο»: εκεί που οι προσκεκλημένοι στον «Εξολοθρευτή άγγελο» ανακαλύπτουν πως ύστερα από το δείπνο δεν μπορούν να εγκαταλείψουν το σπίτι του οικοδεσπότη, στην «Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας» έχουμε μια ομάδα αστών που προσπαθούν, χωρίς καμιά επιτυχία, να φάνε όλοι μαζί σ’ ένα τραπέζι.
Στην πρώτη τους συνάντηση ανακαλύπτουν πως έφτασαν στο σπίτι του οικοδεσπότη μια μέρα νωρίτερα από το δείπνο στο οποίο ήταν καλεσμένοι· στο εστιατόριο, όπου καταλήγουν για να φάνε, ανακαλύπτουν πως το σώμα του εστιάτορα, που μόλις έχει πεθάνει, βρίσκεται ξαπλωμένο στο διπλανό δωμάτιο και αναγκάζονται να φύγουν· σ’ ένα μπαρ, όπου σταματάνε, ανακαλύπτουν πως έχουν τελειώσει ο καφές, το τσάι και όλα τα ποτά, ενώ ένα άλλο δείπνο τους διακόπτεται εξ αιτίας των στρατιωτών που καταφθάνουν για γυμνάσια, και οι διακοπές του φαγητού συνεχίζονται ακόμη και στα όνειρα των πρωταγωνιστών –όπως για παράδειγμα στην εξαιρετική εκείνη σκηνή όπου, αφού οι καλεσμένοι καθίσουν γύρω στο τραπέζι και αρχίζουν να σερβίρονται τα φαγητά, ανακαλύπτουν πως το κοτόπουλο είναι ψεύτικο, ενώ αμέσως μετά ακούγονται χτύποι και ανοίγει μια κουρτίνα για να βρεθούν μπροστά στο ακροατήριο ενός θεάτρου που αρχίζει να τους χειροκροτεί.
Η εφιαλτική αυτή αναζήτηση των πρωταγωνιστών για να τελειώσουν ένα γεύμα γίνεται ακόμη πιο εφιαλτική με τα διάφορα όνειρα, που καταλήγουν να συνεχίζονται στα όνειρα των άλλων προσώπων, έτσι που τελικά το όνειρο και η πραγματικότητα να αναμιγνύονται και να γίνονται ένα, ενώ, παράλληλα, η διακριτική γοητεία των αστών αποδεικνύεται πως κάθε άλλο παρά διακριτική είναι: ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι εκείνο του επισκόπου-εργάτη –κατά το πρότυπο του «παπά-εργάτη»– που αφού ακούει με κατανόηση την εξομολόγηση ενός ετοιμοθάνατου γέρου και του συγχωρεί με μεγαλοψυχία τις αμαρτίες του, παίρνει με ηρεμία ένα ντουφέκι από τη γωνιά και τον σκοτώνει, μια και με την εξομολόγηση μαθαίνει πως ο ετοιμοθάνατος ήταν εκείνος που είχε δηλητηριάσει πριν από χρόνια τους γονείς του επισκόπου.
Καυστική σάτιρα της εκκλησίας όπως και της αστικής τάξης, στην αξέχαστη αυτή, εκπληκτική σκηνή, όπως και τόσες άλλες στην ταινία, όπου το όνειρο, η πραγματικότητα και ο αναρχισμός συνδυάζονται, μαζί με το απαραίτητο, σατιρικό χιούμορ, για να μας προσφέρουν μια από τις πιο σουρεαλιστικές, ανατρεπτικές ταινίες του δημιουργού της.
Νίνος Φένεκ Μικελίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα enetpress.gr