ΕΚΛΕΙΨΗ, Η (Επανέκδοση) - Νίνος Φένεκ Μικελίδης

Μια ακόμη ταινία του Αντονιόνι που, για δεύτερη φορά μετά την «Περιπέτεια», προκάλεσε «σκάνδαλο» στο φεστιβάλ των Κανών, η «Η έκλειψη» του εικονοκλάστη Μικελάντζελο Αντονιόνι, γιουχαϊστηκε στο φινάλε της, ιδιαίτερα για τα τελευταία δέκα πέντε περίπου λεπτά της ταινίας, από εκείνους τους δημοσιογράφους που παρευρίσκονταν στην πρώτη της, δημοσιογραφική προβολή.

Είχα την καλή τύχη να είμαι παρών κι εγώ σε μια πράγματι σημαντική χρονιά για τις Κάνες, όταν, μαζί με καμιά πενηνταριά, δυστυχώς μόνο, κριτικούς σηκωθήκαμε όρθιοι για να τη χειροκροτήσουμε!, αν και, στη συνέχεια, η ταινία, όπως και δυο χρόνια πιο πριν η «Περιπέτεια», κέρδισε τουλάχιστο το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής, στην οποία μέλος της ήταν κι ένας νεαρός τότε Φρανσουά Τριφό.

Εκείνο βέβαια που ενόχλησε το φεστιβαλικό κοινό της τότε εποχής, δυστυχώς μαζί και τους δημοσιογράφους, δεν ήταν τόσο η σχετικά απλή ιστορία της ταινίας αλλά ο τρόπος της αφήγησης του σκηνοθέτη της, τρόπος αντι-δραματουργικός για τα τότε δεδομένα – ιδιαίτερα η σχεδόν 15λεπτη σεκάνς του φινάλε, με εικόνες ενός άδειου, έρημου θα έλεγα, από ανθρώπους τοπίου.

Ένα καινούριο, συναρπαστικό στην ανάπτυξή του στιλ που, στη συνέχεια, θα επηρεάσει αρκετούς νεότερους σκηνοθέτες (ανάμεσά τους και το δικό μας Θόδωρο Αγγελόπουλο). Στιλ με μια Η αφήγηση που αρνείται τον παραδοσιακό τρόπο γραφής αλλά και κάθε είδους ψυχολογία, προτιμώντας να εστιάσει το ενδιαφέρον της στους νεκρούς χρόνους, τις παύσεις, τις σιωπές, στοιχεία που τελικά μας αποκαλύπτουν πολύ περισσότερα για τους χαρακτήρες και τα αισθήματα των προσώπων από δεκάδες σελίδες διαλόγων.

Η ιστορία στρέφεται γύρω από τον έρωτα μιας νεαρής γυναίκας (έξοχη όπως πάντα η μούσα του Αντονιόνι, Μόνικα Βίτι), για τον ελκυστικό χρηματιστή που ερμηνεύει ο Αλέν Ντελόν. Με φόντο τη διαρκή κίνηση του χρηματιστηρίου (με σκηνές, αξίζει να σημειώσω, που μέχρι σήμερα δεν έχουν ξεπεραστεί), ο Αντονιόνι, με τα αργά (αν και ποτέ κουραστικά) πλάνα του, με τις σιωπές, τις παύσεις, τους άδειους χώρους (όπου τίποτα δεν φαίνεται να συμβαίνει αλλά πολλά συμβαίνουν στην πραγματικότητα, όπως ανακύπτει ο θεατής που κοιτάζει πίσω από την επιφάνεια), χώροι που συνήθως σχολιάζουν αυτά που αισθάνονται τα πρόσωπά του, καθώς και με την επιμονή που τον χαρακτηρίζει, καταγράφει τα αισθήματα των δυο πρωταγωνιστών του, αισθήματα που, από την πλευρά του άντρα, σε μια κοινωνία όπου το χρήμα κυριαρχεί, σταδιακά εξαφανίζονται.

Με συνοδεία τη θαυμάσια μουσική του Τζοβάνι Φούσκο, και με την ατμοσφαιρική μαυρόασπρη φωτογραφία του Τζάνι Ντι Βενάντζο, ο Αντονιόνι καταγράφει με επιμονή (και διεισδυτικότητα θα έλεγα) τα αισθήματα της νεαρής γυναίκας, τονίζοντας με τα επιλεγμένα με έμπνευση πλάνα του, και την έλλειψη επαφής σε μια αποξενωμένη κοινωνία – και τι πιο αντιπροσωπευτικό για να την εκφράσει από τον ψυχρό, απάνθρωπο κόσμο του χρηματιστηρίου; Η δεύτερη αυτή ταινία της αριστουργηματικής τριλογίας του σκηνοθέτη παραμένει και σήμερα μια ταινία που εκφράζει με τον καλύτερο, και πιο μοντέρνο τρόπο, τη σύγχρονη κοινωνία μας και μερικά από τα πιο βασικά της προβλήματα.