Το 1939, ο Φραντς ζει μαζί με τη σύζυγό του Φάνι, τις τρεις κόρες του και τη μητέρα του, σε μια μικρή, ήρεμη πόλη στις Αυστριακές Άλπεις. Ο Χίτλερ είναι ήδη στην εξουσία, η Αυστρία έχει προσαρτηθεί στη Γερμανία και έχει αρχίσει ο πόλεμος. Ο Φραντς νιώθει απέχθεια για το ναζιστικό καθεστώς, δεν πιστεύει στον πόλεμο κι όταν καλείται στο στρατό αρνείται να υπηρετήσει το Τρίτο Ράιχ και να πάει στον πόλεμο με αποτέλεσμα το χωριό να τον απομονώσει. Οι γείτονές του, ο δήμαρχος, ο επίσκοπος τον παροτρύνουν να κάνει το ‘χρέος του προ της πατρίδα’ αλλά εκείνος επιλέγει να ακολουθήσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, επιλέγει να διατηρήσει καθαρή την ψυχή του ακόμη κι αν με αυτή του τη στάση κινδυνεύει να συλληφθεί και να οδηγηθεί στο θάνατο.
Ιδού, λοιπόν, μια ταινία του Τέρενς Μάλικ. Ενός σκηνοθέτης ο οποίος από τη δεκαετία του 1970 που ξεκίνησε την καριέρα του, έχει επιλέξει το δικό του, αυτόνομο δρόμο. Οι ταινίες του δεν είναι συνηθισμένες γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου εύπεπτες. Η ελλειπτική, θραυσματική του αφήγηση, δε συναντά σχεδόν πουθενά την αφηγηματική φόρμα που έχουμε συνηθίσει.
Ο Μάλικ δημιουργεί αφηγηματικές ψηφίδες εικόνων και νοημάτων, εικονικούς γρίφους που βάζουν το θεατή μπροστά στην πρόκληση της συναρμολόγησης.
Η ζωή, ο θάνατος η ηθική, η φύση, ο άνθρωπος, ο έρωτας, όλα όσα αποτελούν τον σύνθετο εξωτερικό και εσωτερικό μας κόσμο, βρίσκονται στο κινηματογραφικό σύμπαν του Μάλικ. Κι αυτός αναλαμβάνει κάθε φορά, με τη δεξιοτεχνία ενός ταχυδακτυλουργού, να βγάλει από το καπέλο του κινηματογραφικές εικόνες, μοναδικής ομορφιάς. Όχι αυτάρεσκα ούτε ως αυτοσκοπό. Ούτε χρησιμοποιώντας κόλπα και εντυπωσιακά εφέ. Αλλά με τη μετρημένη γεωμετρία των πλάνων, τις υπολογισμένες γωνίες λήψεις, την ισορροπημένη φωτογραφία και την εκφραστική ακρίβεια.
Δεν κάνει κολπάκια ο Μάλικ, κάνει κινηματογράφο με βάθος. Με την ελευθερία του ποιητικού λόγου η ελλειπτική του αφήγησή αποκτά μια αιθέρια υφή χωρίς ποτέ όμως να χαλαρώσει. Γιατί όλα είναι πολύ καλά υπολογισμένα, πολύ καλά μελετημένα.
Αυτή τη φορά όμως, στην ταινία «Μια κρυφή ζωή» αρχίζει να φλερτάρει με μια πιο στέρεα αφηγηματική δομή, πιο συμβατική. Βέβαια αυτό επ’ ουδενί λόγω σημαίνει πως ο Τέρενς Μάλικ υποτάχθηκε! Γιατί οι γωνίες λήψεις, οι φακοί, τα καδραρίσματα, το παιχνίδι με το φως, όλο το αισθητικό και το καλλιτεχνικό του οπλοστάσιο είναι πάντοτε εκεί, δημιουργούν εικόνες και συναισθήματα. Κι ακόμη η ποιητική, ελεγειακή ματιά με την οποία ‘βλέπει’ τον ήρωά του και την ιστορία του.
Τέλος, η προβληματική του και η ιδεολογική του ματιά παραμένουν σταθερές. Είναι τα ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το συνάνθρωπο, είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιμετωπίζει το περιβάλλον, είναι η βαρύτητα των ηθικών αξιών και η συνέπεια απέναντι στα όσα πιστεύει.
Είναι ακόμη μια ταινία του Τέρενς Μάλικ, ενός από τους σημαντικότερους κινηματογραφικούς δημιουργούς της εποχής μας.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com