Τέσσερες χαρακτήρες, ο Αντρέας και η Άννα, ο Έλις και η Εύα, ένας πέμπτος στο περιθώριο ο Γιόχαν, ένας τόπος ερημικός, κρύος, μοναχικός και ο Μπέργκμαν σε μια ακόμα πρωτοποριακή για την εποχή της ταινία. Επειδή το τι συμβαίνει (η λεγόμενη υπόθεση) είναι καθαρά συμβατικό, μένει η ανίχνευση αυτών των πρωτοποριών.«Το πάθος» είναι πολύ κοντά στον Αντονιόνι και ακόμα πιο κοντά στον Μπέργκμαν με τις αυτοαναφορές του. Όλη η σεκάνς του ονείρου είναι παρμένη από την ασπρόμαυρη «Ντροπή». Φυσικά ο Γκοντάρ και το σινεμά-βεριτέ είναι τότε πολύ μοδάτες καταστάσεις.
Το ότι οι τέσσερες βασικοί ηθοποιοί αναλύουν τους ρόλους τους σε μικρές σύνθετες σεκάνς, είναι χαρακτηριστικό. ΄Οσο για τον Μπέργκμαν, και πάλι (θυμηθείτε την «Περσόνα») δεν χάνει ευκαιρία να αναφερθεί στον πόλεμο του Βιετνάμ.Εδώ βλέπουμε από την τηλεόραση την κλασική ανατριχιαστική σκηνή από την Σαϊγκόν με τον πυροβολισμό στο κεφάλι ενός Βιέκτ Κόγκ.
Τα άλλα θέματα, που απασχολούν τον σκηνοθέτη, είναι οικιστικά, οικολογικά, η βία. Ξεχωρίζω πάντως την εξαιρετική σήμανση, σηματοδότηση της ταινίας χάρις στην αριστοτεχνική έγχρωμη φωτογραφία του Σβεν Νίκβιστ. Ενδεικτικά απομονώνω την μοναδική σκηνή όπου η Άννα (Λιβ Ούλμαν) φοράει ένα κατακόκκινο τσεμπέρι για να έλθει μετά μια σχεδόν ψυχωσική έκρηξη βίας του Αντρέας. Νομίζω, ότι με τον τρόπο που τελειώνει η ταινία, ο Μπέργκμαν, ως άλλος Γκοντάρ, λέει στους θεατές: «΄Ηταν όλα μόνον σινεμά, μια ταινία που αυτή τη φορά απέκοψε αυτά τα στοιχεία πραγματικού».
Κατά τα άλλα, αξιολογώ τον γεμάτο πάθος τρόπο που φιλμάρει ο Μπέργκμαν την Ούλμαν. Ποτέ άλλοτε (ίσως μόνο στην «Περσόνα») δεν απέσπασε απ΄ αυτήν τόση μοναξιά, μελαγχολία, αναμονή, αγωνία, ηρεμία και εσωτερικό πάθος, όλα μαζί και ταυτόχρονα ξεχωριστά.
Αλέξης Δερμετζόγλου
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kemes.wordpress