Η ανθρώπινη κτηνωδία και πάλι στο προσκήνιο • αυτή την φορά ενταγμένη σε σοβιετικό φόντο, την εποχή των μεγάλων εκκαθαρίσεων του Ιωσήφ Στάλιν (δεκαετία του 1930), όταν ο ένας κατέδιδε τον άλλο και η τρομοκρατία έκανε πάρτι. Αυτός είναι ο κόσμος της ταινίας και σε αυτό το «πάρτι» θα ενταχθεί και ο λοχαγός Βολγκονόγκοφ (Γιούρι Μπορίσοφ), αρχικώς ως βασανιστής και εκτελεστής αθώων, εν συνεχεία ως ύποπτος και καταδιωκόμενος ο ίδιος. Την μόνη σκιά ανθρωπιάς μέσα σε αυτήν την αφόρητη κτηνωδία θα την ρίξει η ίδια η καταδίωξη, καθώς ο Βολκογκόνοφ έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος με αμαρτίες του παρελθόντος του και το μόνο που ζητάει είναι την εξιλέωση από τους συγγενείς παλιών θυμάτων, την ώρα που ο ίδιος κινδυνεύει με θάνατο.
Το ντουέτο Αλεξέι Χουπόφ και Νατάσα Μερκούλοβα σκηνοθετεί έναν σχεδόν μεταφυσικό επίγειο εφιάλτη, στον οποίο η ζωή δεν έχει καμία απολύτως αξία και άνθρωποι ζουν σε νεκροτομεία • κοιμούνται κυριολεκτικά δίπλα σε γυμνά πτώματα. Ο σαδισμός πιάνει ταβάνι κατά την διάρκεια των πρωτότυπων βασανιστηρίων στα οποία το σκηνοθετικό ντουέτο εμμένει γιατί προφανώς είναι καλό εφέ για την ταινία. Το γκροτέσκο και ο ρεαλισμός φτιάχνουν έναν ασυνήθιστο, ενίοτε αποκρουστικό συνδυασμό και οι κόκκινες στολές των αξιωματικών της υπηρεσίας ασφαλείας (NKVD) που θυμίζουν αθλητικές φόρμες, δίνει στην ταινία έναν μακάβρια σουρεαλιστικό χαρακτήρα. Η αμηχανία μπροστά στην φρίκη που τόσο απροκάλυπτα παρακολουθούμε ενίοτε «σπάει» από κάτι σαν αίσθηση χιούμορ – κατάμαυρο όμως και αυτό, όπως η ψυχή της κατάμαυρης αυτής ταινίας.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr