Υπάρχει κάτι το βαθιά συγκινητικό και πολύ τρυφερό στην ταινία του Ζανγκ Γιμού και αυτό δεν περιορίζεται στο κατά κάποιο τρόπο προφανές: την πεισματική προσπάθεια του κεντρικού ήρωα, ενός δραπέτη των φυλακών της κομμουνιστικής Κίνας της δεκαετίας του 1960 (Ζι Γιανγκ), να παρακολουθήσει πάση θυσία τα επίκαιρα στα οποία εμφανίζεται η φοιτήτρια κόρη του. Θα μπορούσα δε να πω ότι ενώ παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, ακόμα και ο κορμός της ταινίας, η σχέση του δραπέτη με ένα φτωχό κορίτσι (Χαοκούν Λιου) που παρά τα εμποδια της αποκτά τον επίσης προβλέψιμο χαρακτήρα πατέρα – κόρης, επίσης δεν είναι η βασική πηγή της συγκίνησης.
Όχι, η συγκίνηση, με έναν υπέροχο τρόπο, προκαλείται από την τόσο έντονη παρουσία του ιδίου του φιλμ, δηλαδή του χειροπιαστού κινηματογραφικού υλικού που ενώ κάποτε ήταν τόσο πολύτιμο, ικανό να προκαλέσει ενθουσιασμό, σήμερα είναι πλέον εξαφανισμένο, θύμα της εξέλιξης της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτή η μπομπίνα με τα επίκαιρα θα περάσει από την Σκύλλα και την Χάρυβδη μέχρι να καταλήξει στη μηχανή προβολής όπου είναι η θέση της.
Στην πραγματικότητα, με την «Χαμένη σκηνή» ο Γιμού γύρισε το δικό του «Σινεμά ο Παράδεισος», που αν και βασισμένο σε ένα μυθιστόρημα του Τζελίνγκ Γιαν, πολύ πιθανό να περιέχει προσωπικές μνήμες του ιδίου του 71χρονου σήμερα σκηνοθέτη, από την εποχή που ο ίδιος μεγάλωνε στην Κίνα, τότε που το φιλμ ήταν κυρίαρχο στον κόσμο του κινηματογράφου, τότε που το φιλμ ήταν ο κινηματογράφος. Ο Γιμού δίνει τεράστια σημασία στην όλη τελετουργική διαδικασία προβολής, το πως τοποθετούσαν τις μπομπίνες στη μηχανή, το πως οι μηχανικοί προβολής έκαναν το δικό τους μοντάζ για να σώσουν μια κατάσταση βλάβης, το πως έφτιαχναν τις λούπες, το πως αντιδρούσε το κοινό. Εκεί που σκηνοθετικά χωλαίνει είναι εκεί που ο Γιμού ανέκαθεν χώλαινε: στην κωμωδία. Τα εντελώς παλιομοδίτικα κωμικά σημεία της ταινίας είναι τα πιο αδύναμος της.
Αντιθέτως, το κομμάτι της ταινίας μέσα στην αίθουσα προβολής και της καμπίνας του αυτοκρατορικού Κυρίου Σινεμά (Γουέι Φαν), αιθουσάρχη και μηχανικού προβολής, είναι το ομορφότερό της, ενώ το πολιτικό σκέλος της μέσω του οποίου ο Γιμού ασκεί δριμύτατη κριτική προς το ανελεύθερο καθεστώς της χώρας, ήταν ο λόγος για τον οποίο η «Χαμένη σκηνή» δεν κατάφερε να προβληθεί στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Βερολίνου το 2020.
Γιάννης Ζουμπουλάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα tovima.gr