ΣΥΝΟΨΗ
Όταν ο 22χρονος Rainer Werner Fassbinder (Oliver Masucci) εισέβαλε στη σκηνή του ‘’Αντι-θεάτρου’’ του Μονάχου το 1967 , κανείς από τους παρευρισκόμενους δεν υποψιάστηκε ότι το τολμηρό αγόρι θα γινόταν κάποτε ο κορυφαίος σκηνοθέτης της Γερμανίας. Ο νεαρός άντρας γρήγορα συγκεντρώνει γύρω του πολυάριθμους ηθοποιούς και εραστές. Το 1969 βγαίνει στους κινηματογράφους η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του ,«Η αγάπη είναι πιο κρύα από τον θάνατο» επηρεασμένη από το πνεύμα της ‘’Nouvelle Vague’’. Στη συνέχεια γυρίζει τη μια ταινία μετά την άλλη . Ο Fassbinder πολώνει: επαγγελματικά και ιδιωτικά. Όμως η βιασύνη στη δουλειά, η σωματική αυτο-εκμετάλλευση όλων των εμπλεκομένων και η ανεξέλεγκτη χρήση ναρκωτικών τον οδηγούν σε ένα σκοτεινό μονοπάτι χωρίς επιστροφή….
ΑΝΑΛΥΣΗ
Ο πρωτότυπος τίτλος αυτής της βιογραφικής ταινίας του Oskar Roehler ’’Enfant Terrible” τα λέει όλα: ο Γερμανός σεναριογράφος/σκηνοθέτης Rainer Werner Fassbinder ήταν μια τρομερή ύπαρξη που συχνά συμπεριφερόταν σαν παιδί. Σύμβολο της αντικουλτούρας, πολυγραφότατος κινηματογραφιστής, με 43 ταινίες σε 16 χρόνια καριέρας, με χρόνια χρήση ναρκωτικών, με παραληρηματική σεξουαλική συμπεριφορά .Η ταινία επιχειρεί μια κατάδυση στα ανορθόδοξα δημιουργικά οράματα του και μια διαγραφή του τόξου της καριέρας του, από το Αντι-θεάτρο του Μονάχου το 1967, μέχρι τον θάνατό του το 1982 σε ηλικία 37 ετών. Στο φιλμ εμφανίζονται πολλοί από τους συνεργάτες του ως χαρακτήρες με τα πραγματικά τους ονόματα: ο ηθοποιός Kurt Raab (Hary Prinz) και οι εραστές του ,Armin Maier (Jochen Schropp) και El Hedi Ben Salem (Erdal Yildiz)- ο Μαροκινός πρωταγωνιστής του αριστουργηματικού «Ο φόβος τρώει τα σωθικά». Άλλοι πάλι είναι παρόντες με ψευδώνυμα: η Martha (Frida-Lovisa Hamann), στην οποία ο σκηνοθέτης υπόσχεται να κάνει αστέρι, είναι η Hanna Schygulla, ενώ η Gudrun (Katja Riemann) είναι η Ingrid Caven. Η Eva Mattes, η οποία εμφανίστηκε σε τέσσερις ταινίες του Fassbinder ,υποδύεται την βετεράνο ηθοποιό Brigitte Mira.
Μια σειρά από δραματοποιημένα χρονογραφήματα αποκαλύπτουν την επιρροή του στυλ του Fassbinder στη σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή, καθώς και τον κρίσιμο ρόλο του στο να φέρει τη Γερμανία στο προσκήνιο της καλλιτεχνικής έκφρασης της δεκαετίας του 1970 μέσω του σινεμά. Ακολουθεί ένας απολογισμός ταινιών-ορόσημων ξεκινώντας από το «Η αγάπη είναι πιο κρύα από το θάνατο»(1969) και καταλήγοντας στη καλλιτεχνική του διαθήκη ,το παραισθησιογόνο όνειρο του «Querelle»(1982).
Η ετερογενής, κατακερματισμένη, αμφιλεγόμενη φιλοσοφία του Fassbinder ( στο σινεμά και στη ζωή) ήταν ότι πρέπει πρώτα να καταστρέψεις, ώστε μετά να αναδημιουργήσεις όσο το δυνατόν περισσότερα. Αληθινή δύναμη της φύσης με ατρόμητο καλλιτεχνικό ταλέντο ονειρευόταν να γίνει ισάξιος με τους σκηνοθέτες που θαύμαζε: Orson Welles, Douglas Sirk, John Ford και Jean Luc Godard.
Ο Roehler μαζί με τον σεναριογράφο Klaus Richter, δημιούργησαν μια ταινία στην οποία το θέμα ταιριάζει απόλυτα με το στυλ , που έχει την όψη και την αίσθηση μιας ταινίας Fassbinder και αυτό είναι που της δίνει τρομερή δύναμη. Χρησιμοποιεί θεατρικά σκηνικά και ζωηρούς φωτισμούς που βασίζονται στην εξωπραγματική ατμόσφαιρα του «Querelle» . Μπορεί να υπάρχει μια επαναληπτικότητα στην αφήγηση με όλο και περισσότερο ηδονισμό, πιο διαβρωτική δόξα, πιο τοξικές σχέσεις αλλά αν και το φιλμ δεν είναι ιδιαίτερα διορατικό δεν γίνεται ποτέ βαρετό.
«Μια μέρα έχει 26 ώρες», λέει ο Fassbinder σε έναν εραστή του , θέλοντας να δικαιολογήσει την υπεράνθρωπη εργασιομανία του αλλά και την αθεράπευτη ροπή του για κάθε μορφή κατάχρησης. Όπως αποδείχθηκε η σουπερνόβα της ενέργειας του δεν έφτανε για να καίει τόσο έντονα για πολύ καιρό. Υπήρξε ένας από τους λίγους δημιουργικούς καλλιτέχνες που ήταν γνήσιος μποέμ, αισθησιολάγνος, αναρχικός και πραγματικός ”διαταράκτης” που δεν νοιαζόταν να έχει έναν ασφαλή χώρο εργασίας. Ήθελε να φτάσει στα άκρα και τα κατάφερε :«πηγαίνω πάντα εκεί που με πονάει», έλεγε.
‘’Κάθε άνθρωπος σκοτώνει ό,τι αγαπά’’ είναι οι στίχοι του Oscar Wilde που τραγούδησε η Jeanne Moreau στο «Querelle» . Και πράγματι ο Fassbinder ”σκότωσε” αυτό που αγαπούσε πιο πολύ : τον ίδιο του τον εαυτό .
Γιώργος Ξανθάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα fermouart.gr