Σκηνές από μία σχέση
“Όλα μέσα στη ζωή είναι”, λέμε αλλά ποτέ αυτά τα “όλα” δεν είναι ίδια αλλά και ούτε ο καθένας από μας διαθέτει την ίδια δύναμη ούτε τον τρόπο να τα διαχειριστεί. Και πάντοτε πρόκειται για διαφορετικές καταστάσεις κάποιες από τις οποίες είναι πιο δύσκολες από άλλες, αν όχι, αξεπέραστες.
Η Μαρία Σοντάλ με την ταινία της «Ελπίδα» (Håp) μας φέρνει μπροστά σε μια τέτοια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσει μια γυναίκα, η Άνια, και κατ’ επέκταση η οικογένειά της, όταν μαθαίνει πως είναι βαριά άρρωστη με άμεσο κίνδυνο για τη ζωή της.
Η Άνια συζεί με τον Τόμας και έχουν έξι παιδιά, βιολογικά και θετά. Είναι πολλά χρόνια μαζί και καθώς έχουν απορροφηθεί από τις δουλειές τους και τις καριέρες τους έχουν παραμελήσει τη σχέση τους. Όταν όμως η Άνια διαγνωστεί με μεταστατικό καρκίνο στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα η ζωή της να κινδυνεύει άμεσα θα φανεί και το χάσμα που είχε δημιουργηθεί ανάμεσά τους. Τότε θα συνειδητοποιήσουν το χρόνο που χάθηκε και την αγάπη που στέρησαν και στερήθηκαν. Τώρα όμως τα δεδομένα έχουν ανατραπεί και η Άνια έχει ανάγκη από τη στήριξη του Τόμας.
Και τότε, μέσα από μια δραματική οδύσσεια μεταξύ γιατρών, αποτελεσμάτων, διαγνώσεων, εργαστηρίων, χειρουργείων θα αρχίσουν να ανακαλύπτουν την εν υπνώσει αγάπη τους και ταυτόχρονα τους εαυτούς τους. Κι όλα αυτά με την απειλή του θανάτου καθώς οι διαγνώσεις των γιατρών δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Τόσο που η Άνια ετοιμάζεται για το αναπόφευκτο και προετοιμάζει γι’ αυτό και τα παιδιά της. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία πόνου ο Τόμας και η Άνια θα έρθουν κοντά, θα θυμηθούν τα όσα είχαν ξεχάσει, θα κοιταχτούν και πάλι στα μάτια.
Συγκλονιστική ταινία την οποία παρακολουθείς με κομμένη την ανάσα. Καθώς τα γεγονότα κλιμακώνονται και το δράμα κορυφώνεται ο θεατής αισθάνεται συνοδοιπόρος στο Γολγοθά της Άνια. Μοιάζει σαν περίπατος χέρι-χέρι με το αναπόφευκτο, σαν μια πορεία χωρίς επιστροφή προς το ανελέητο τέλος.
Συγκινητική ταινία, ένα δράμα το οποίο δημιουργεί πλήθος συναισθημάτων. Η Μαρία Σοντάλ μιλά για τους ανθρώπους οι οποίοι απώλεσαν εαυτούς, επειδή ξοδεύτηκαν και δεν εκτίμησαν τους δικούς τους ανθρώπους. Και φυσικά για την απώλεια, την αναμενόμενη απώλεια η οποία έρχεται ως καταλύτης των εξελίξεων. Και η σκηνοθέτιδα μιλάει ανοιχτά. Δε λυπάται κανέναν, σα να επιθυμεί να τιμωρήσει τους θεατές για όσα έχουν κάνει και κυρίως για όσα δεν έχουν κάνει. Για όσα ξεχνούν και θεωρούν ως δεδομένα. Τι θέλει να μας πει; Πως τίποτε δεν είναι δεδομένο, ούτε οι σχέσεις, ούτε οι άνθρωποι, ούτε η υγεία, ούτε η ίδια η ζωή.
Εν τέλει η ταινία είναι ένα ταρακούνημα. Ένα δυνατό μάθημα ζωής. Και η Μαριά Σοντάλ αποδεικνύεται η πλέον αρμόδια να μας το δώσει. Γιατί η ταινία η οποία σκηνοθέτησε και έγραψε το σενάριο, βασίζεται σε προσωπικά της βιώματα. Πρόκειται για αυτοβιογραφική ταινία καθώς η ίδια η σκηνοθέτιδα για 9 ολόκληρα χρόνια εγκατέλειψε το σινεμά επειδή διαγνώστηκε με καρκίνο στο τελικό στάδιο. Και όλη εκείνη την εμπειρία τη μετέφερε στο συγκινητικό αυτό δράμα, στο οποίο, για ευνόητους λόγους, έδωσε τον τίτλο «Ελπίδα».
Η σκηνοθεσία είναι καλοδουλεμένη, προσεγμένη και αψεγάδιαστη. Το φινάλε της ταινίας μένει ανοιχτό αφήνοντας, όντως να διαφανεί η ελπίδα, καθώς υπάρχει μια τελευταία ελπιδοφόρα αν και αβέβαιη γνωμάτευση αναφορικά με την υγεία της Άνια. Μιας Άνια την οποία ερμηνεύει με μοναδικό τρόπο η Άντρεα Μπριν Χόβιγκ, η οποία με την ερμηνεία της αναδεικνύει όλη τη γκάμα των συναισθημάτων που βιώνει η ηρωίδα. Κοντά της, ο Στέλαν Σκάρσγκαρντ, σε μια ερμηνεία στιβαρή, όπως περιμένουμε από έναν ηθοποιό του δικού του βεληνεκούς.
Η ταινία της Μαρία Σοντάλ είναι βγαλμένη μέσα από την πλούσια παράδοση του σκανδιναβικού σινεμά και ιδιαίτερα των ταινιών του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Δεν μπορεί βλέποντας την «Ελπίδα» να μη θυμηθούμε τις «Σκηνές από ένα γάμο» (1973), χωρίς όμως να ταυτίζουμε τις δύο ταινίες, καθώς η Σοντάλ ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Όπως έγραψε η Χόλιγουντ Ριπόρτερ (Hollywood Reporter), πρόκειται για «ένα μελαγχολικό, συγκλονιστικό δράμα. Έντονα συγκινητικό».
Η ταινία αποτελεί την επίσημη πρόταση της Νορβηγίας για το Βραβείο Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας.
Στράτος Κερσανίδης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα kersanidis.wordpress.com