ΣΥΝΟΨΗ
Μοντάνα ,1925. Τα αδέρφια Burbank διατηρούν το μεγαλύτερο ράντσο στην κοιλάδα ,αλλά οι χαρακτήρες τους είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι. Ο Phil (Benedict Cumberbatch) είναι μορφωμένος αλλά και ομοφοβικός νταής, ενώ ο George (JessePlemons) προσηνής και καλοπροαίρετος. Μακριά από την καλπάζουσα νεωτερικότητα του εικοστού αιώνα, οι άντρες του ράντσου εξακολουθούν να επιδεικνύουν την ανδρεία τους και η φιγούρα του Bronco Henry, του μεγαλύτερου καουμπόη που έχει γνωρίσει ο Phil, λατρεύεται ως θεότητα.
Στο εστιατόριο ‘’RedMill’’ ,στο δρόμο τους για την αγορά, τα αδέρφια συναντούν τη Rose (Kirsten Dunst), τη χήρα ιδιοκτήτρια και τον θηλυπρεπή γιο της, Peter(KodiSmit-Mcphee). Ο Phil τους συμπεριφέρεται τόσο σκληρά που ξεσπούν σε λυγμούς, ενώ οι αγελαδάρηδες επευφημούν. Όλοι εκτός από τον αδερφό του, τον George, ο οποίος παρηγορεί τη Rose και την επόμενη μέρα επιστρέφει για να την παντρευτεί. Εξοργισμένος ο Phil υλοποιεί μια ανελέητη και σαδιστική στρατηγική, χρησιμοποιώντας ως πιόνι τον Peter και οδηγώντας τη Rose στον αλκοολισμό. Τότε ,αναπάντεχα ο Phil φαίνεται να αλλάζει στάση και να παίρνει το αγόρι κάτω από τη προστασία του. Αυτό σηματοδοτεί την άμβλυνση της σκληρότητας του ή είναι ένας ελιγμός που προμηνύει μια περαιτέρω απειλή;
ΑΝΑΛΥΣΗ
Με την «Εξουσία του σκύλου» η Νεοζηλανδή Jane Campion κάνει μια εντυπωσιακή επιστροφή στον κινηματογράφο μετά από 12 χρόνια απουσίας ,κατά τα οποία εργάστηκε για την τηλεόραση .Η Campion διαχρονικά διχάζει τους κινηματογραφόφιλους. Κάποιοι εκτιμούν το έργο της και τη θεωρούν μια από τις καλύτερες σκηνοθέτιδες όλων των εποχών. Πολλοί άλλοι τη θεωρούν άνιση δημιουργό που αντισταθμίζει με οπτική εκζήτηση και σοβαροφανή επιτήδευση την κενότητα του λόγου της και την ιδεοληπτική εμμονή της σε ένα ρηχό φεμινισμό. Και οι δύο απόψεις έχουν κάποια βασιμότητα καθώς υπάρχουν οι ταινίες που τις επικυρώνουν.Μετά από μια εμπνευσμένη πρώτη περίοδο που περιλάμβανε τα «Sweetie» (1989), «An Angel at my Table»( 1990) και «The Piano»(1993), ακολούθησε μια δύσβατη ωρίμανση που πρόσφερε από ανώδυνα έργα όπως τα «The Portrait of a Lady»(1996) και «Bright Star»(2009) μέχρι αφόρητες ταινίες όπως τα «Holy Smoke»(1999) και «In the Cut»(2003).
Η «Εξουσία του σκύλου» αποτελεί μια εξαιρετική προσαρμογή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Thomas Savage (που κυκλοφόρησε το 1967).Πρόκειται για ένα αγροτικό μελόδραμα μεταμφιεσμένο σε ρεβιζιονιστικό γουέστερν. Το σενάριο της Campion χρησιμοποιεί μυθοπλαστικά ελατήρια μελοδραμάτων της δεκαετίας του ’50 των Douglas Sirk, Elia Kazan και George Stevens, χωρίς ποτέ να γίνεται στερεοτυπικό και προβλέψιμο.
Αυτή τη φορά η Campion βρήκε τον ιδανικό τρόπο να συμβιβάσει τις λίγο πολύ αντικομφορμιστικές καλλιτεχνικές της προτιμήσεις με μια συνεκτική και σωστά εστιασμένη ιστορία. Σε μεγάλο βαθμό έχει αποφύγει το ιδεοληπτικό της φετίχ για την αυτόματη θυματοποίηση των γυναικών που βρίσκονται απροστάτευτες σε μια εχθρική κοινωνία. Παράλληλα έχει απαλλαγεί από την εμμονή της στην ομορφιά των κάδρων για χάρη της ίδιας της ομορφιάς ,τον κορεσμό με διακοσμητικά στολίδια αλλά και τις περιγραφικές αισθητικές εικόνες που αραιώνουν τη δραματουργική πυκνότητα.
«Τι άνθρωπος θα ήμουν αν δεν βοηθούσα τη μητέρα μου, αν δεν τη έσωζα;» ακούγεται στην εναρκτήρια αφήγηση, λέξεις που θα στοιχειώσουν και θα νοηματοδοτήσουν την υπόλοιπη ταινία, μέχρι το ανατρεπτικό φινάλε. Η Campion εστιάζει με ακρίβεια και διαύγεια στους τέσσερις κεντρικούς χαρακτήρες της: στον ήπιο George που σε μια εμπνευσμένα συγκινητική σκηνή, γίνεται σερβιτόρος της Rose, για να ηρεμήσει μια ομάδα μεθυσμένων πελατών ,στην ταλαιπωρημένη από τις περιστάσεις Rose, στον νεαρό Peter που θέλει να δείχνει πολύ εύθραυστος αλλά αποδεικνύεται αδιανόητα ψυχρός και υπολογιστής.
Και πάνω από όλους στέκεται ο Phil: επέλεξε τη σκληρή αγροτική ζωή , ευνουχίζει ταύρους με γυμνά χέρια, υφαίνει σχοινιά από δέρμα αγελάδας, αρνείται πεισματικά να πλυθεί και γενικά επιδεικνύει οτιδήποτε αποδεικνύει τραχύ αντριλίκι .Η κάμερα τον συλλαμβάνει αρκετές φορές να κοιτάζει με μελαγχολία τους κυματιστούς λόφους που τον παγιδεύουν και τον αποκόπτουν από μια άλλη ζωή ,από έναν άλλο εαυτό. Σταδιακά καταλαβαίνουμε ότι ο Phil παίζει ένα ρόλο. Έπρεπε να προσαρμοστεί για να επιβιώσει. Έπρεπε να περιορίσει τα εκλεπτυσμένα του γούστα, έπρεπε να ξεχάσει τις σπουδές του. Για κάποιο λόγο η παρουσία του Peter τον αποσταθεροποιεί. Ίσως γιατί ο Peter δέχεται τη φύση του και αυτό τρομάζει τον Phil , ίσως γιατί σε αυτόν αναγνωρίζει κάτι δικό του. Ανάμεσα στις γραμμές της ιστορίας κρύβεται ο βασικός θεματικός πυρήνας της ταινίας :η καταπιεσμένη ομοφυλοφιλία ως γενεσιουργός αιτία του φαλλοκρατισμού και της τοξικής αρρενωπότητας .
Η σκοτεινή , γεώδης φωτογραφία του Ari Wegner είναι μαγευτική με πολλές από τις λήψεις να έχουν γίνει με φυσικό φως , ενώ υπνωτιστική είναι η μουσική του Jonny Greenwood, κιθαρίστα των Radiohead. Όλοι οι ηθοποιοί είναι άριστοι αλλά ξεχωρίζει ο Benedict Cumberbatch που πάλλεται από εσωτερική αγωνία και διαπάλη . Όμως αυτός που πραγματικά εκπλήσσει είναι ο νεαρός Αυστραλός Kodi Smit-Mcphee που διαθέτει την απαιτούμενη δραματική ένταση και διαφοροποίηση στο δεύτερο μέρος της ταινίας.
Στην «Εξουσία του σκύλου» η Νεοζηλανδή δημιουργός διερευνά τη δυναμική της εξουσίας και το ρόλο της παθητικής κυριαρχίας του κυριαρχούμενου πάνω στον κυρίαρχο .Η προβολή της αδυναμίας μπορεί τελικά να είναι το πιο αποτελεσματικό προκάλυμμα ισχύος και ο φαινομενικά άτρωτος μπορεί να εξοντωθεί από ένα καμουφλαρισμένο αρπακτικό.Το αμφίσημο δίπολο κυνηγός-θήραμα αποτελεί τον καθοριστικό κινηματογραφικό συντελεστή του ηθικού μύθου αυτού του εξαίρετου φιλμ.
Γιώργος Ξανθάκης
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα fermouart.gr