Ένας βρετανός αρχαιολόγος επιστρέφει στην Τοσκάνη των ‘80s μετά από ένα πέρασμα από τη φυλακή, κι εκεί συναντά ξανά μια συμμορία τυμβωρύχων μαζί με τους οποίους κλέβουν αρχαία ετρουσκικά έργα τέχνης μέσα από τάφους. Ενώ ονειρεύεται ακόμα τη γυναίκα που αγάπησε και έχασε, ο Άρθουρ συνεχίζει για πάντα να αναζητά τη μυθική εκείνη πόρτα που συνδέει τον κόσμο μας με τον κάτω κόσμο. Παράλληλα, γνωρίζει την Ιτάλια– μια μαθήτρια της μητέρας του παλιού του έρωτα, κι η αγνότητά της ίσως είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να σώσει την ψυχή του, να τον βοηθήσει να ξυπνήσει για τα καλά στον δικό μας κόσμο.
Η Αλίτσε Ρορβάχερ του μαγευτικού “Ευτυχισμένου Λάζαρου” επιστρέφει με άλλη μια ταινία-θαύμα που την βρίσκει να αποτυπώνει την ιταλική επαρχία με μια ξεφτισμένη εσάνς απογόνου του νεορεαλισμού με διάσπαρτα φελινικά στοιχεία, αλλά και με μια στόφα σχεδόν μυθική, παραμυθένια. Κινηματογραφεί έναν ήρωα που μοιάζει σε όλη την ταινία σαν καταραμένο φάντασμα (ο Τζος Ο’Κόνορ του “The Crown” είναι φανταστικός, πληγωμένος και στοιχειωμένος αλλά και με καταπιεσμένο θυμό μέσα του, σε μια ερμηνεία εξ ολοκλήρου στην ιταλική γλώσσα) που διαρκώς αντικρύζει έργα που δεν φτιάχτηκαν για να τα κοιτάξει ποτέ άνθρωπος– παρά μόνο οι νεκροί.
Υπογραμμίζει έτσι αυτή την ενδιάμεση κατάσταση στην οποία αναμφίβολα όλοι μας έχουμε βρεθεί (ή μήπως παγιδευτεί) στη ζωή μας, αιωρούμενοι ανάμεσα σε νοητικές και συναισθηματικές καταστάσεις. Και συγκεκριμένα ως ένα θλιμμένα καρναβαλικό παραμύθι πάνω στην απώλεια και το πώς μας αφήνει μισούς, με την ψυχή και το σώμα να βρίσκονται σε διαφορετικούς κόσμους. Τα αρπακτικά της συναισθηματικά έρημης γης είναι εδώ οι τυμβωρύχοι, άνθρωποι που αναζητούν απομεινάρια ζωών που πέρασαν, όχι για να θυμηθούν, όχι για να τιμήσουν, αλλά –απλώς– για να ανταλλάξουν.
Όπως και στον “Ευτυχισμένο Λάζαρο” (και στα “Θαύματα” νωρίτερα) η Ρορβάχερ προσδίδει μια αντι-καπιταλιστική χροιά στο κατά τα άλλα αχρονικού χαρακτήρα παραμύθι της (βάζοντας μάλιστα την αδερφή της, Άλμπα, σε έναν μικρό αλλά χαρακτηριστικό ρόλο κακιάς, αλλά και την λατρεμένη της Ιζαμπέλα Ροσελίνι σε ένα μικρό ρόλο μεγάλης συμβολικής σημασίας), συνδέοντας το πάθος της για αγνότητα με έναν ευρύ ουμανισμό που αφορά τελικά τα πάντα: Τη ζωή και τον θάνατο, τον άνθρωπο και το έδαφος, την αγάπη και τη μνήμη, την ψυχή και το σώμα.
Πανέμορφο, λυρικό και απατηλά μικρό σε διαστάσεις και διαθέσεις, το φιλμ αποτελεί μια στοιχειωτική αλληγορία πάνω στη σχέση μας με το παρελθόν και το παρόν – αλλά, εξίσου σημαντικά, και με τη γη που πατάμε, τα κειμήλιά της, τους ανθρώπους της, και το ρόλο μας σε αυτή την αλυσίδα κληρονομιάς, δημιουργίας και ύπαρξης. Μια ταινία που δεν καταφθάνει φωνάζοντας, αλλά γνωρίζοντας πώς να μεγαλώνει διαρκώς μέσα μας, σαν ένα παραμύθι που άκουσες πολύ παλιά χωρίς να το θυμάσαι, αλλά του οποίου τις εικόνες ακόμα ονειρεύεσαι.
Θοδωρής Δημητρόπουλος
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα news247.gr